ایوان طب این مقاله را با چند سؤال شروع می کند:
- آیا تابهحال به افرادی که یک خانواده عادت به یک سبک غذایی دارند توجه کردهاید؟
- آیا به نوع غذای یک فامیل توجه کردهاید؟
- آیا به چند برادر و خواهر در یکخانه توجه کردهاید که بعضی از خوراکیها را دوست ندارند و بعض دیگر عاشق آن هستند؟
تمام این سؤالات به نوع خوراکی هر فردی مطابق با مزاج او بستگی دارد؛ یعنی آنکه طبعیت گرم یا سرد دارد یا خشکی و رطوبت در فطر داشته باشد نوع غذا و خوراکش را تنظیم میکند.
حال هر مزاج و طبیعتی اخلاقیات و خلقیات خاص خودش را دارد مثلاً:
سودا: کینه، وسواس، گوشهنشین، حسادت، دقیق، رازدار، جدی، خودپسندی
صفرا: دروغ، رفق و مدارا، حیله، شوخ، ریسکپذیری بالا، غیرقابلاطمینان (رازدار نیستند)، تمسخر
دم: دلیر، شجاع، قتل، پایکوبی، ویرانگری، شاد، ریا، کبر،
بلغم: ساده، مهربان، تابع، تشویش، افکار منفی، سوءظن
تمام این صفات به طبیعت هر فرد بستگی دارد که اگر از یک جانب غلبه کند صفات منفی را ظاهر میکند؛ ولی در حالت اعتدال در هر طبیعتی صفات مثبت آنها بروز پیدا میکند.
اگر فردی خوراکش را مطابق با یکی از این طبیعتها سوق دهد و در حد اعتدال (نه بیش از حد) از آن استفاده کند صفات مثبت آن را دارا میباشد.
به همین جهت شادی و خوشخلقی که از صفات دم است مرتبط با گوشت است و کسی که به حد اعتدال گوشت مصرف کند انسان خوشخلقی میباشد و کسی که زیاد مصرف کند باعث شهوت بیش از حد شده و چشمچران یا زنا کار خواهد شد و گاهی دست به اعمالی غیرعاقلانه مثل خودکشی و ضربه به دیگران و قتل خواهد شد و حتی کسی که ترک گوشت کند به مدت چهل روز در حدیث آمده ساء خلقت یعنی خیلی بداخلاق خواهد شد؛ چون صفات غلبه سودا که مخالف دم است را پیدا خواهد کرد.
۵۳۳۹.الإمامُ الصّادقُ علیهالسلام: اللَّحْمُ يُنْبِتُ اللَّحْمَ، و مَن تَرَكَ اللَّحْمَ أربَعينَ يَوما ساءَ خُلقُهُ و مَن ساءَ خُلقُهُ فأذِّنوا في أُذُنِ.
امام صادق علیهالسلام: گوشت، گوشت زیاد میکند و هر كس چهل روز گوشت نخورد بدخلق میشود و هر كس بدخلق شد، در گوشش اذان بگوييد. الكافي: ۶/۳۰۹/۱
شاید بدخلقی را از صفات شیطانی میداند و برای طرد شیطان اذان گفتن امر شده است.
یک عامل دیگر را برای بدخلقی گفته که آن را هم باعث تقویت سودا در بدن شده و انسان مثل یهودیها دل به دنیا بسته و حریص خواهد شد.
عن الصادق علیهالسلام: غَلاءُ السِّعرِ يُسِيءُ الخُلُقَ، و يُذهِبُ الأمانَةَ، و يُضجِرُ المَرءَ المُسلمَ. الكافي: ۵ / ۱۶۴ / ۶ .
امام صادق علیهالسلام:گرانى نرخ، اخلاق را بد میکند، امانتداری را از بين مى برد و انسان مسلمان را دلتنگ و بیقرار میسازد.
از این دسته روایات زیاد است که هر خوراکی را مربوط به یک اخلاق میداند و حتی به زن باردار سفارش به خوردن بعضی از خوراکیها کرده برای صبورشدن فرزندی که داخل شکم مادر میباشد مثل کندر، به و… یا برای صبورشدن یونس خداوند میفرماید ما کدو نازل کردیم و یا خرما را باعث صبورشدن مادر و فرزند در بارداری میداند به طور خلاصه در ادامه به بسیاری از آنها اشاره میکنیم:
صفات هر حیوانی در خوردن آن جلب همان صفات را خواهد کرد:
- مرغ صفات خوک
- بوقلمونصفت دورویی
- خروس صفات دلیری، جماع زیاد، سحرخیزی و…
- مرغابی صفات گاومیش
- گاو صفات نرمخویی و آرامش
- شتر صفات سودا در زیادهرویکردن کبر و در اعتدال رازداری
- و گوشتهای دیگر که صفات خودش را میآورد
صفات خوردن غذاها و میوه ها در اخلاق و روحیات
اسفند: باعث حکمت و سودای صالح میشود که رفع صفات منفی سودا میدهد انسان را عاقل و بردبار میکند
بادمجان: باعث ریسکپذیر شدن و شجاعت میشود و در موارد خاص تهییج سودا میکند و صفات بد سودا را از بدن خارج میکند.
به: ترس را از دل بیرون کرده و باعث صبر و بردباری زیاد میشود. صفت پلید بخل را از انسان دور میکند و باعث دست و دلبازی بسیار میشود. تقویت صبر – رفع وسوسه شیطان – رفع بخل – ایجاد محبت و مودت – ایجاد آرامش قلب میکند.
کرفس: ترس را از دل خانمها بیرون میکند و باعث رفع عصبانیت و احساس تشویش و نگرانی را از انسان دور میکند اگر حسنظن میخواهید کرفس بخورید.
عدس: کبر را از دل بیرون میکنند و باعث رفق و رقت در دل میشود اگر کسی سنگدل شده حتماً به او عدس بدهید البته با برنج نباشد بهتر است.
قساوت قلب: پرخوری، خواب بعد از غذا و با شکم پر، زیاد خوردن گوشتها مخصوصاً گوشتهای وحش و گوشتهایی که شکار میشوند قساوت قلب میآورد و انسان را سنگدل خواهد کرد.
کدو: صفت صبر و خوشخلقی میآورد برای رفع خشم و عصبانیت فوقالعاده است و بیشفعالی و استرس و اضطراب و بدخلقی کودکان را درمان میکند. اگر فردی دچار پرخاشگری و عصبانیت شده و زیاد دعوا میکند و حس ضربهزدن به دیگران را دارد حتماً کدو زیاد بخورد.
سرکه: عقل را زیاد کرده انسان را صبور میکند و اعمال و اخلاق انسان را به انسانهای حکیم و عاقل نزدیک میکند سرکه باعث صبر و استقامت میشود انسان را محکم در مقابل سختیها کرده و برای کسانی که زودرنج هستند بسیار مناسب است دفع کبر میکنند و قلب را جلا میدهد دقیقاً مصداق این شعر است که با دوستان مدارا با دشمنان مروت میباشد. کسانی که حریص به جماع هستند و خدایی ناکرده زنا میکنند سرکه با طب سنتی زیاد بخورانید این صفت منفی را دفع خواهد کرد.
برگچغندر: آرامش میآورد و باعث دوری افکار منفی میشود اگر فردی دچار شک و وسواس شده برگچغندر زیاد بخورد اگر فردی احساس خوبی نسبت به دیگران ندارد و همیشه فکر میکند آنها نسبت به او دشمن هستند و دوستی کمتر با دیگران دارد برگچغندر به او بخورانید.
نان خشک: نان خشک و مخصوصاً جو اگر باشد بسیار در رفع صفات منفی هر طبیعتی کارساز است و کسی که مداومت در خوردن نان خشک جو کند باعث میشود انسان دست و دلبازی شود کینه را رفع و باعث حسنظن خواهد شد و همیشه اعتدال به اخلاق میدهد.
موز: خشم را میبرد باعث تقویت سیستم اعصاب و رفع عصبانیت میشود خودپسندی و دروغ را از انسان دور میکند و کسانی که اعتمادبهنفس ندارند اعتمادبهنفس آنها را بسیار بالا میبرد. بیهودهگویی را دور میکند و بیشتر برای کسانی که حرف حسابی کمتر میزنند مفید است. اندوه را انسان میبرد و حتی انگور برای کسی که غم زیاد دارد و مشکلات را در خود میریزد و باعث بیماریهای اعصاب شده بسیار مفید است.
خربزه: باعث خوشخلقی در انسان و حتی جنین در شکم مادر خواهد شد اگر با پنیر در شب مصرف شود صفات نیک را بیشتر خواهد کرد و صبر و بردباری را زیاد میکند علاوهبرآن باعث شادابی و خوشی در افرادی میشود که گوشهنشین و معمولاً کمتر شاد هستند میشود.
زیتون: برای کسانی که هیجان زیاد دارند و زیاد چاخان میکنند خوب نیست؛ ولی اگر کسی دچار کبر شده درمان خوبی است افرادی که خودشان را باور ندارند اگر زیتون بخورند بسیار کمک به آنها میشود تا خود را پیدا کنند و صفات نیکشان را بروز دهند.
انار: باعث تقویت قلب و سخاوت شده رفق و مدارا میآورد شیطان و صفات شیطانی را دور میکند عصبانیت را رفع کرده و اگر فردی دچار حسادت و کینه شده کاملاً او را اصلاح خواهد کرد. معمولاً به خانمهایی که دچار افکار منفی و آزاردهنده هستند انار میخورانند تا باعث آزار و اذیت همسران و فرزندان نشوند.
خرما: صبر و استقامت را بالا برده برای انسانهای عجول بسیار مفید است اگر فردی احساس ترس در دل حس میکند یا زودبهزود دلهره به دلش میافتد خرما زیاد بخورد اگر انسانی هست که دقت در کارها ندارد و معمولاً شلخته است و نیاز به چیزی دارد که نظر را در زندگی برای او زیاد کند حتماً خرما صبح ناشتا بخورد و اگر این شلختگی باعث میشود در نماز کاهل شود و مخصوصاً نماز صبح برایش غذا میشود خرما شب قبل از خواب مصرف کند.
کاسنی: اعتدال ایجاد کرده و تمام خلقیات منفی را دفع کرده دوری از شیطان میآورد و باعث سحرخیزی در فرد میشود انسان را از بیهمتی در کارها دور کرده و اقتدار به انسان میدهد فرد را دغدغهمند میکند و حس خیرخواهی برای دیگر را در انسان زیاد میکند.
سیب: اکثر خصلتهای بد از جانب طبیعت دم را دور میکند و باعث صالح شدن افکار میشود حتی کسانی که وسوسههای شیطانی به آنها زیاد دست میدهد سیب صبح ناشتا بخورند اگر فرزندی دارید که به پدر و مادرش پرخاش میکند سیب زیاد بخورد سیب تمرکز را بالا میبرد و کسانی که دچار عدم تمرکز در مدرسه و تشویش ذهنی دارند بسیار مفید است.
خرفه: عقل را زیاد میکند باعث رفع کینه و عصبانیت میشود حسادت را دور میکنند و برای کسانی که افکار منفی و خیالبافی زیاد میکنند بسیار مناسب است سخاوتمند میکند و تکبر و حرص را دور میکند.
انجیر: سودا و وسواس را از قلب بیرون میکند باعث جلب محبت میشود و حس خودپسندی را از انسان دور میکند اگر فردی دچار درگیری با خود شده و دائم با خودش میجنگد و نمیتواند با دیگران ارتباط خوبی برقرار کند انجیر بخورد.
هلیله: انسان را تو دار و رازدار میکند کسی که نمیتواند جلو زبانش را بگیرد و دائم از سرزبان مشکلاتش زیاد میشود یا باعث نفاق و دورویی میشود یا دیگران را به جان هم میاندازد هلیله به او بخورانید.
سداب: عقل را زیاد میکند شادابی را افزایش میکند افسردگی را کم و برای بیماریهای اعصاب و کسانی که معمولاً حس شادی در آنها نیست را درمان خواهد کرد.
زعفران: باعث شادابی در فرد شده و فرح را زیاد میکند معمولاً افراد غم اندوه و نگران از زعفران استفاده میکنند و حس بسیار خوبی با آن پیدا میکنند.