حجامت هامه و قمحدوه

حجامت هامه (فوق الرأس)

هامه به قسمت بالای هر شیء اطلاق می شود و حجامت هامه، در بالاترین قسمت سر انجام می شود. این همان قسمت از سر است که در بعضی از آقایان تاس می شود و موی آن کامل می ریزد.

منافع و آثار درمانی حجامت هامه

این حجامت برای درمان تیرگی رنگ رخسار، کدورت حواسّ، سنگینی گوش، خارش گوش ها، احساس ضربان در گوش ها، انواع سردردها، دردهای دهان، بیماری های چشم از جمله خارش چشم، جوش های پلک، زخم های چشم و تاری دید مفید است.‏

نکته: در برخی منابع، حجامت هامه به عنوان حجامت سر ذکر شده است. امّا صحیح این است که اگر مطلقا صحبت از حجامت سر شد؛ منظور حجامت جلوی سر است و سایر حجامت های سر مانند حجامت هامه و قمحدوه، با ذکر نام خاصّ خود مشخّص می شوند.

حجامت پس سر (قمحدوه)

روی استخوان پس سری[1] همان موضع برجسته ای که بالای فقرات گردن است و در زمان افتادن انسان (از پشت) به زمین اصابت می کند.

آثار درمانی و منافع حجامت پس سر

مناسب در درمان سنگینی سر، پاکسازی سر، درد گوش و آماس ها و خارش های آن، ضربان گوش، بیماری های چشم از جمله انواع آماس ها، تاری دید، جوش های پلک.

نکته: بیشترین منافع این حجامت مربوط به درمان انواع بیماری های چشم است.

در کتاب خلاصة الحكمة، ج‏2، ص: 455 مرحوم عقیلی می فرمایند:

حجامت قَمَحدُوَه‏، و حجامت بر هامه، جَرَب عَين و بُثور و مورسَرج و امثال اين‏ها را نافع و ليكن مضرّ ذهن و باعث بَلاهت‏^[1] و نسيان و ردائت فكر است. و كسانى كه مبتلاى نزول ماءاند نيز مضرّ؛ مگر بعضى اوقات كه مقتضى حال باشد كه در آن صورت مضرّت ندارد. بعضى گفته كه: «حجامت اين مواضع، اختلاط عقل و دوار را نافع و باعث بطءِ شيب و پيرى است» و ليكن شيخ الرئيس‏^[2]– رحمه اللّه- گفته: «اين سخن كليتاً مسلّم نيست در جميع ابدان؛ بلكه در بعضى باعث سرعت شيب است؛ به سبب حدوث ضعف در آن موضع از حجامت». و قَمَحدُوَه‏، فتح قاف و ميم و سكون حا و ضمّ دال مهملتين و فتح واو و ها- بلندى است كه در عقب سر مى‏باشد بالاى نقره. و هامَه- به شكل مذكوره- وسط سر را نامند.

مرحوم عقیلی در کتاب خود در ادامه مباحثی که طب روایات و داستان هایی مورد بحث قرار می دهد داستانی را می آورد که در ج‏2، ص: 682 آمده به این صورت که گفته شده «على بن رضوان» مى‏گويد كه: «چندين سال بود كه درد سر عظيمى لازم من شده بود. چند نوبت فصد كردم؛ مطلقاً مفيد نيفتاد. و از رهگذر آن الم، بسيار پريشان حال بودم. تا آن كه شبى «جالينوس» را به خواب ديدم كه مرا به قرائت كتاب «حيلة البرء^[3]» خود اشارت فرمود.

من در خواب شروع به قرائت آن كتاب كرده مى‏خواندم. تا آن كه به آخر مقاله هفتم رسيدم؛ ديدم در^[4] آن جا نوشته كه: «حجامت قَمَحدُوَه‏ در بعضى اقسام صُداع بسيار نافع است» در اين وقت، جالينوس به من گفت: «چرا معالجه صداع خود را[5] فراموش كرده [اى‏]؟! هر دو قَمَحدُوَه‏ را حجامت كن!» چون بيدار شدم، در ساعت بدان عمل كردم [و] از آن وجع لازمِ مبرم خلاص شدم».

[1] . الف: بلد هست.

[2] . ابو على الحسين بن على بن سينا، القانون فى الطب، دار الصادر، بيروت، ج 1 ص 212 و 213.

[3] . الف: حلية البرء.

[4] . ب: كه در.

[5] . الف:( را) حذف شده.

[1] Occipital