زینت و آرایش، سرمه کشیدن

زینت و آرایش، سرمه کشیدن؛ آراستگی در استحکام روابط تاثیر بسیاری دارد و پیشوایان ما نیز سفارش زیادی نسبت به آراستگی کرده اند. البته که آراستگی و زیبایی حلال و شایسته که سبب نشاط و سلامت ارتباط ها می شود و در غیر این صورت باعث فساد در جامعه می گردد.

زیبایی برای آقایان در بیرون و داخل خانه می باشد ولی برای خانم  ها همان طور که عقل و شرع حکم می کند باید در خانه و فقط برای همسر باشد. خانم ها می توانند در اظهار زیبایی  ها و حتی زینت و آرایش که برای آنها بیشتر از آقایان هم وارد شده است در خانه و نزد همسر خود استفاده کنند.

محمد بن مسلم از امام علیه السّلام درباره زيور زنان پرسيد، امام فرمود: مانع ندارد و زن نبايد خود را رها كند و بى زيور گذارد، اگر چه با گلوبندى باشد. و نبايد دستش بى خضاب باشد؛ گرچه به حنا بمالد و اگر چه مسن باشد.

آداب سرمه کشیدن

از آدابی که به زینت و آرایش مربوط است ولی جنبه طبی آن بیشتر از زینت می باشد، «سرمه کشیدن» است که در اسلام سفارش بسیاری به آن شده است. ولی امروزه فقط از جنبه زینت به آن نگاه می  کنند. برای همین اکثر افراد اهمیت به کشیدن آن نمی دهند. همین امر باعث شده مواردی که در روایت به سرمه کشیدن با آنها سفارش شده فراموش شود و به جای آن چیزهایی وارد شود که برای سلامتی مضر می  باشند.

چشم از دو جنبه ضرر بسیاری می بیند که سرمه مانع این دو ضرر است:

• اول: زمانی که حرارت در چشم زیاد شود.
• دوم: زمانی که رطوبت چشم زیاد شود.

اموری که در روایت جهت سرمه کشیدن به آن سفارش شده، هر دو جنبه  این موارد را در نظر گرفته است. حتی چیزهایی که برای زینت به آن سفارش شده خواص طبی دارد و برای سلامت چشم بسیار مفید هستند.

شاید اگر امروزه طبق سنت، سرمه کشیدن عادت مردم می  شد، الان کسی را با عینک در جامعه نمی  دیدیم. همه این ها بر اثر دور شدن از آداب اسلامی است و بارها گفته شده که تمام بیماری های ما از رعایت نکردن آداب اسلامی است.

اهمیت سرمه کشیدن از منظر روایت

سرمه کشیدن جزئی از ایمان و تقوا است:

• روایت از امام رضا: هر كس به خدا و آخرت ايمان دارد حتماً سرمه بكشد.
• امام علیه السّلام به يكى از اهل مجلس فرمود: سرمه بكش. آن مرد جواب داد: دوست ندارم در خانه زينت داشته باشم. امام علیه السّلام فرمود: تقوى داشته باش و سرمه بكش و سرمه را فراموش مكن.
• روایت از امام صادق: بر تو باد به سرمه كه نور چشم است.

آداب سرمه کشیدن از دید روایات

• امام صادق علیه السّلام می فرمایند: سرمه در شب نافع چشم است و در روز زینت محسوب می شود.
• رسول خدا صلی الله علیه و آله زمانی که به بستر خواب می رفتند سرمه می کشیدند، آن هم به صورت فرد؛ یعنی سه یا پنج یا هفت بار
• رسول خدا صلی الله علیه و آله قبل از خواب چهار بار در چشم راست و سه بار در چشم چپ سرمه می کشیدند. (که جمعاً هفت مرتبه می شده است) و سرمه ایشان سرمه سنگ بود.
• امیرالمومنین علیه السّلام می فرمایند: کسی که سرمه می کشد پس بهتر است فرد بکشد (3 یا 5 یا 7) که برای او بهتر است. و کسی که فرد نکشد اشکالی ندارد. حضرت جنبه افضل آن را بیان کرده اند. ولی می خواهند این جنبه برای کسی دچار سختی نشود که موجب ترک این سنت کند.
• پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله: هر كس بخواهد می تواند همیشه سه ميل سرمه بكشد، و هر كس كمتر يا بيشتر از اين انجام دهد مانعى ندارد، و چه بسا كه در حال روزه سرمه مى‏كشيد.
• حضرت رضا علیه السّلام فرمود: هر كس چشمش ضعيف شود، به هنگام خواب هفت ميل سرمه بكشد؛ چهار ميل به چشم راست، سه ميل در چشم چپ، كه مژگان را می ‏روياند و چشم را جلا می ‏دهد و خداوند به سرمه فايده سى ساله می ‏دهد.
• و نيز از آن حضرت روایت شده است: هر كس را ضعف چشم عارض شود، وقت خواب هفت‏ ميل سرمه بكشد؛ چهار ميل در چشم راست و سه ميل در چشم چپ.
• و درباره آن حضرت نقل شده است كه بيشتر، سرمه ‏كشيدن او در شب بود، و در هر چشم سه ميل مى كشيد.

انواع سرمه

سرمه هایی که در روایات برای استفاده کردن و کشیدن در چشم بیان شده عبارتند از: سرمه اثمد، کافوری، عنابی، حضض، نشادر، زعفران، مشک، سیاه دانه و… که خواص درمانی دارند؛ مگر سرمه اثمد که بیشتر خواص پیشگیری، درمانی و زینتی دارد و از بهترین سرمه های موجود می باشد.

سرمه اثمد سرمه سنگ است که بعضاً در رنگ های سیاه تیره و روشن، سرخ و… می باشد و نشانه آن براق بودن آن است. امروزه در مناطقی مثل پاکستان هندوستان و همچنین در کشور ایران در شهرهایی مثل: اصفهان و کاشان یافت می شود.

سرمه هایی که امروزه از مغزهای روغنی مثل بادام فندق (البته سوخته این ها مفید است) یا مغز قلم گاو گرفته می شود، مناسب نیستند. چون سرمه باید از خشکی برخوردار باشد تا رطوبت چشم را دفع کند ولی این سرمه ها به دلیل وجود چربی در آنها مجاری اشک را بسته و باعث عدم خروج رطوبت از چشم می شوند و همین در زمینه سازی بیماری چشم مؤثر است.

خواص سرمه کشیدن

خوشبویی دهان

• امام صادق علیه السّلام می فرمایند: سرمه کشیدن با اثمد بوی خوش می آورد (شاید منظور بوی دهان باشد. چون تأثیر چشم و رطوبت بالای چشم روی دهان و دندان و لثه ها بارز است؛ و مژه های چشم را هم محکم می کند.
• امام صادق علیه السّلام می فرمایند: سرمه کشیدن دهان را گوارا می کند.
• امام صادق علیه السّلام می فرمایند: سرمه مو را می رویاند و رطوبت چشم را خشک می کند و آب دهان را گوارا می سازد و چشم را جلا می دهد.
• رطوبت زیاد در دهان، دهان را چسبنده و بد بو می کند. کسانی که دچار ازدیاد بلغم هستند، صبح ها دهانشان حالت بد گوار و چسبنده ای دارد. زمانی که انسان سرمه می کشد مخصوصاً قبل از خواب، این بلغم از سر او خراج شده و دچار غلبه بلغم و خروج آن از دهان در هنگام صبح نخواهند شد.
• و نيز از آن حضرت روایت شده است: بر شما باد به سرمه كه دهان را خوشبو می كند، و بر شما باد به مسواك كه چشم را جلا مى دهد. گفتم چگونه؟ فرمود: مسواك بلغم را كم مي كند و در نتيجه چشم جلا مى يابد، و سرمه بلغم را از بين مى برد، و دهان خوشبو مى شود.
• حضرت صادق علیه السّلام: سرمه‏كشيدن در شب، دهان را خوشبو مى‏كند و فايده‏اش تا چهل روز باقى خواهد بود.
• حضرت صادق علیه السّلام می ‏فرمايد: مسواك چشم را جلا مى دهد و سرمه سنگ، بوى دهان را مى برد.

رشد مو

• امام صادق علیه السّلام می فرمایند: سرمه کشیدن مو را می رویاند (بیشتر منظور به موی مژه است. ولی چه بسا که موی سر را نیز زیاد کند؛ چرا که اگر بلغم از سر خارج شود رشد مو هم زیاد خواهد شد)، و چشم را جلا می دهد (با کم شدن رطوبت تیز بینی در بینایی زیاد می شود و هر چه چشم خشک تر باشد قدرت بینایی آن بالا می رود)

طولانی شدن سجده

• به طولانی کردن سجده کمک خواهد کرد (کسی که رطوبت زیاد در سر داشته باشد زمانی که به سجده می رود احساس سنگینی در سر می کند و یک حالت فشار زیاد به پشت پشم خواهد داشت، ولی زمانی که این رطوبت کم شود به راحتی می تواند ساعت ها به سجده رود و مشکلی هم برای او پیش نیاید.)
• حضرت باقر علیه السّلام می فرمایند: سرمه كشيدن با سنگ سرمه مژگان را مى روياند، بينايى را تيز مى گرداند و به شب زنده دارى كمك مى كند.

قوت چشم

• امام صادق علیه السّلام می فرمایند: اثمد چشم را جلا می دهد و مو را می رویاند و ریزش آب را از چشم می برد (برای افرادی که آبریزش از چشم دارند و چشمشان زیاد، تر می شود سرمه این رطوبت اضافی را تخلیه می کند. چون اگر این رطوبات زیاد چشم به بلغم تبدیل شود و مجاری خروجی چشم را ببندد، دچار آب مرواید شده و مشکلات زیاد در بینایی به وجود خواهد آورد.)
• حضرت صادق علیه السّلام مى فرمايد: يك نفر عرب بيابانى خدمت پيامبر صلی اللّه علیه و آله شرفياب شد كه به او مى گفتند قليب رطب العينين (چشم تر). پيغمبر صلوات اللّه علیه و آله فرمود: اى قليب، چشمان تو را پر آب مى بينم؟ بر تو باد به سرمه كه نور چشم است.
• امام صادق علیه السّلام می فرمایند: کسی که بخوابد، در حالی که اثمد کشیده باشد و از این کار امساک نجوید (یعنی مداومت بر کشیدن آن داشته باشد)، ایمن می شود از آب سیاه در چشم تا آخر عمر، تا زمانی که با این حالت بخوابد. (یعنی حالتی که در چشم سرمه می کشد.)
• نيز فرمودند: بر تو باد به سرمه كه چشم را جلا مى‏دهد و مژگان را مى‏روياند و دهان را خوشبو مى‏كند و بر نيروى باه مى‏افزايد.

افزایش جماع

• امام صادق علیه السّلام می فرمایند: سرمه بر مجامعت می افزاید. شاید دلیل افزودن بر مجامعت این باشد که چون سرمه خواب انسان را کوتاه و مفید می کند از این رو مدّ نظر باشد که افراد بسیاری هستند که به دلیل خواب زیاد کسالت در آنها زیاد می شود و زمانی که به بستر می روند خواب و کسالت زیاد، اجازه به مجامعت نمی دهد. اگر خواب آنها کم شود بر مجامعت آنها می افزاید. و شاید هم به دلیل کم شدن بلغم مغز باشد؛ که اگر فرد بلغم و رطوبت سرش زیاد باشد میل و نیاز جنسی او به واسطه رطوبت بالا کم خواهد شد، که با کم کردن رطوبت، ازدیاد در مجامعت پیدا خواهد کرد.

دعا وقت سرمه‏ كشيدن‏

«خداوندا به حق محمد و آل محمد صلی اللّه علیه و آله بر او درود بفرست و در چشمم نور و در دينم بصيرت و در دلم يقين و در عملم اخلاص و در بدنم سلامت و در روزيم وسعت بخش، و مادام كه زنده ام توفيق سپاسگزارى عنايت كن».