دلک و ماساژ(مالش)

دلک و ماساژ از سنت های قدیم می باشد که در اسلام به آن توجه خاصی شده و خواص بسیاری برای آن ذکر شده است.

وَ أَرْوِي أَنَّهُ لَوْ كَانَ شَيْ‏ءٌ يَزِيدُ فِي الْبَدَنِ لَكَانَ الْغَمْزُ يَزِيدُ وَ اللَّيِّنُ مِنَ الثِّيَابِ وَ كَذَلِكَ الطِّيبُ وَ دُخُولُ الْحَمَّامِ وَ لَوْ غُمِزَ الْمَيِّتُ فَعَاشَ لَمَا أَنْكَرْتُ ذَلِكَ[1].

روایت شده است که اگر چیزی در بدن باعث زیاد شدن و افزودن (نیکی و خیر) باشد این زیاده به وسیله غمز (فشار و ماساژ) و لباس نرم و بوی خوش و حمام می باشد. و اگر مرده ای را غمز دادید و زنده شد تعجب نکنید.

می بینیم که در این روایت به صراحت اشاره شده غمز که همان ماساژ فشاری می باشد را تا حد زنده کردن مرده بیان کرده است.

این عمل را نبی مکرم اسلام صلوات الله علیه و آله مکرر انجام می دادند.

پيامبر صلی الله علیه و آله به بدن روغن ماليد و يك نفر بدن او را با روغن مالش میدادند تا به قسمتى مي رسيد كه زير شلوار بود و آن قسمت را خود حضرت انجام مى‏ داد. حضرت در سفرها شيشه روغن، سرمه‏دان، قيچى، مسواك، و شانه را از خود جدا نمى ‏كردند[2].

در کتب طب سنتی منافعی دیگر هم برای مشت و مال بیان کرده اند که مختصراً بیان می کنیم:

بدان كه در مشت و مال منفعت‏هاى عظيم است، حتّى وارد شده است كه اگر بگويند كه مالش مرده را زنده مى‏كند بعيد نيست. كسالت را مى ‏برد و بدن را فربه مى ‏كند. مشت و مال شديد بدن را سخت مى ‏كند و ملايم آن، بدن را نرم مى ‏كند. به اعتدال بمالند بدن فربه شود، و مالش بسيار بدن را لاغر مى‏كند. با پارچه خشن ماليدن، عضو را غليظ و قوى كند. اگر در عضوى خشکی غالب شده باشد و مفصلى خشك شده باشد، به ملايمت و با روغنها انْسَب(مناسب تر) است. اگر در شانه و اعضا وجعى باشد مالش ملايم و با دوام باعث تحليل آن ماده مى ‏شود. ولى مالش بايد دائماً از جانب عضو شريف‏ تر به سوى خسيس‏ تر باشد. به جهت آنكه مواد از عضو شريف به جانب عضو خسيس رود و هرگز از عضو خسيس به سوى عضو شريف مالش ندهد. پس هميشه از بالاهاى بدن دست به سوى پائين بدن بكشد و اگر مقصود چاق شدن باشد، آب گرم بر بدن ريزد و به اعتدال بمالد. مالش معتدل بعد از كيسه، و مالش سخت پيش از كيسه بهتر است. بهترين دست ها براى مالش دست گوشتى بزرگ است و بدتر از همه دست لاغر كوچك. مالش نباید به حدّ درد آوردن برسد كه انسان كوفته و خسته شود. چرا كه مقصود از مالش غالبا رفع خستگى است نه خسته شدن. فشردن اعضا نيز بى‏منفعت نيست ولى حذر كند. (چنانچه از شير مى‏گريزد). از مالش پسران جوان، كه هلاكت دين در آن است بپرهیز. نزدیک به عورت را مالش ندهد كه اين حركات لوطيان است و به جز هرزگى سودی ندارد. خوابيدن در حمّام به جهت مشت و مال يا غيرت آن نیکو نیست، چراكه‏ برای کمر انسان مضرّ است. بعضى به جاى مالش به آرامى و تندى منّت مى‏ زنند که نفع آن كمتر است، و فشردن بهتر از آن است، و بهتر از آن، مالش است. مالش باید به كف دست باشد و نه با انگشتان. با عقب كف دست كه مُولِم است بهتر است. و ماليدن با ساعد دست كار الواط است و روا نيست. كسى كه تازه از بيمارى فارغ شده است مالش قوى براى او مضرّ است. به اعتدال و مايل به ملايمت مناسب است. همچنين اشخاص لاغر كم‏گوشت را نباید به شدّت ماليد كه درد مى‏ رساند. صاحبان گوشت زياد را باید قوى‏تر ماليد. امّا بسيار و قوى مالیدن باعث لاغرى و آب كردن گوشت تن و تحليل رفتن گوشت مى‏ شود. روا نيست كه دلّاك جوان انسان را بمالد، كه دين او تباه مى‏ شود. روا نيست كه دلّاك ملتحى، مشترى غير ملتحى را بمالد و زياد در خدمت او مبالغه كند كه دين دلّاك تباه مى ‏شود. بعد از اين در اين امر زياده خواهم نوشت مؤمنان از آن اجتناب كنند. و همين قدر اينجا كافي است.‏[3]

طريق دلك و ماليدن روغن و نشستن در حمام‏

پس اول آب  بر شانه‏ها ريزد تا از مغز تحليل زياده نشود، بعد از آن اندک اندک دلاكى و غمازى كند. مفاصل و بند و كشاله ‏ها را به احتياط بمالد تا بلغم‏ها به تحليل برود و بدن حاضر باشد كه در اين حال ممتلى نباشد كه مبادا ماده متوجه اعضا شود. مبالغه نكند مگر آنكه فرد ضيق النفس یا بلغم خام باشد كه ايشان را احتياج به تحليل است. اگر معتدل المزاج یا یابس المزاج را دلك مفرط واقع شود، سقوط و افروختن صفرا و تب‏هاى محرق پيدا شود؛ دفع اين افراط به ماليدن روغن بنفشه و روغن گل و تناول غذاهاى نرم و نشاننده حرارت مثل آش جو و ماش و آشاميدن شربت‏هاى خنك مثل سكنجبين بايد كرد. و اگر طبيعت بسته باشد، آش آلوچه و تمر هندى نافع است.[4]

[1] الفقه المنسوب إلى الإمام الرضا عليه السلام، ص: 346

[2] ترجمه مكارم الاخلاق، ج‏1، ص: 69

[3] رساله دلاكيه، ص: 53

[4] دفع المضار الكلية عن الأبدان الإنسانية (دور ساختن هر گونه زيان از تن آدميان)، ص: 45