بلوغ زودرس

بلوغ زودرس چیست؟ سن طبیعی به بلوغ رسیدن در مناطق مختلف و افراد مختلف با توجه به تفاوت مزاج ها و تفاوت در نوع تغذیه متفاوت است و در دختران از سن ۹ تا ۱۴ سالگی و در پسران از سن ۱۱ تا ۱۵ سالگی اتفاق می افتد.

در طی فرآیند بلوغ، استخوان ها و ماهیچه ها رشد می کند و خصوصیات ثانویه جنسی در دختران  و پسران ایجاد می شود که بدن آنها را برای تولید مثل آماده می کند.

حال اگر فرآیند بلوغ، به صورت غیرطبیعی زودتر از زمان مناسب ایجاد شود به آن بلوغ زودرس گفته می شود و با رشد زودهنگام خصوصیات جنسی در دختران قبل از 8 سالگی و در پسران قبل از 9 سالگی مشخص می شود.

بلوغ زودرس واقعی در دختران باعث ایجاد علائم زیر قبل از 7 یا 8 سالگی می شود:

• رشد سینه ها.
• رشد موهای ناحیه شرمگاهی یا زیر بغل.
• شروع قاعدگی.
• ایجاد جوش در صورت و کمر.

و همچنین در پسران علائم زیر قبل از 9 سالگی ایجاد  می شود:

• بزرگ شدن بیضه ها یا آلت تناسلی.
• رشد موهای ناحیه شرمگاهی، زیر بغل یا صورت.
• بم شدن صدا.
• ایجاد جوش.

دیدگاه طب جدید

از منظر طب مدرن، علت ایجاد بلوغ زودرس در دو دسته مرکزی و محیطی دسته بندی می شود.

1. بلوغ زودرس مرکزی به علت اختلال در عملکرد مغز و غده هیپوفیز ایجاد می شود، که می تواند ناشی از تجمع بیش از حد مایعات در مغز (هیدروسفالوس)، آسیب به مغز و نخاع، کم کاری تیروئید و اختلال در غده فوق کلیوی باشد.
2. و بلوغ زودرس محیطی به علت تولید هورمون استروژن از تخمدان ها و تستوسترون از بیضه ها، تماس با مواد یا مصرف مواد غذایی مکمل دارای هورمون، افزایش وزن و عوامل محیطی و تغذیه ای است.

دیدگاه طب سنتی، اسلامی

علت اصلی ایجاد بلوغ زودرس، افزایش غیر طبیعی حرارت بدن است. لازم است بدانیم در علم مزاج شناسی، بدن انسان تا سن ۱۵ سالگی دارای مزاج گرم و مرطوب است زیرا برای رشد و پختگی علاوه بر حرارت، رطوبت نیز لازم است، مانند غذایی که داخل قابلمه در حال پختن است که هم به حرارت و هم مقدار کافی آب برای پختن نیاز دارد.

در هنگام رسیدن به بلوغ، حرارت به تدریج به نهایت اوج خود می رسد تا بیشترین پختگی را ایجاد کند تا فرد برای تولید مثل آمادگی پیدا کند. در این حالت اولین قاعدگی برای دختران و اولین احتلام برای پسران ایجاد می شود و در واقع با دفع خون یا دفع مایع منی، این حرارت کاهش پیدا می کند.

حال اگر این حرارت به صورت غیر طبیعی و زودتر از موعد افزایش شدید پیدا کند، فرآیند بلوغ زودتر اتفاق می افتد بنابراین هر عاملی که حرارت را به صورت غیر طبیعی افزایش دهد می تواند موجب بلوغ زودرس شود که نه تنها تغذیه، بلکه رفتار و سبک زندگی خانواده نیز بسیار در ایجاد آن موثر است.

از جمله مهمترین این عوامل، می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• مصرف زیاد گوشت قرمز که با تولید بیش از حد خون، حرارت را در بدن افزایش می دهد.
• مصرف زیاد مایعات به خصوص آب و هر عاملی که موجب ایجاد عطش کاذب شود، که مهمترین عامل آن به خصوص در کودکان، درست نجویدن غذاست.
• مصرف فست فودها، گوشت گاو، مرغ و سوسیس و کالباس که به علت هضم ضعیف و تولید خون ناصالح موجب افزایش حرارت و غلبه سودا می شوند.
• چیپس و پفک، خوراکی های دارای رنگ مصنوعی مانند اسمارتیز و انواع شکلات ها به خصوص انواع پاستیل ها و ژله ها.
• روغن کارخانه ای که به تدریج باعث گرفتگی در عروق خواهد شد و سیستم مدبره بدن برای رفع آن، حرارت را شدیدا افزایش خواهد داد.
• انواع نوشابه ها و نوشیدنی های انرژی زا و دارای کافئین مانند قهوه و نسکافه.
• شکر و قند سفید به علت افزایش سودا و ایجاد یبوست، موجب افزایش حرارت می شوند.
• استفاده زیاد از گوشی همراه و لپ تاپ و اینترنت.
• بازی های رایانه ای و گوشی به خصوص بازی های خشن و جنگی و ترسناک و محیط پر استرس و ناآرام خانه یا مدرسه که به شدت سودازا و موجب افزایش حرارت خواهند شد، همچنین دیدن فیلم ها و عکسهای نامناسب در فضای مجازی، باعث کنجکاو شدن کودکان و جستجوی بیشتر در این باره خواهد شد که ذهن کودک را به شدت درگیر می کند و با مسائلی آشنا می شود که مناسب سنش نیست در نتیجه حرارت را شدیدا بالا می برد.
• دیر خوابیدن در شب.
• استفاده از اسپری ها، دئودورانت و عطرهای شیمیایی،  لاک و مواد آرایشی برای کودک.
• استفاده از ظروف پلاستیکی و یکبار مصرف و نوشیدن آب از بطری های پلاستیکی، زیرا پلاستیک یکی از موارد تحریک تولید هورمون های جنسی است.
• پوشیدن لباس های پلاستیکی و چسبان و با رنگ های تند و گرم مثل قرمز، نارنجی و زرد به خصوص برای شلوار و لباس زیر.

چرا دختران بیشتر از پسران دچار بلوغ زودرس می شوند؟

مزاج دختران قبل از سن بلوغ، گرم تر از مزاج پسران است که در واقع با رسیدن به سن بلوغ و شروع قاعدگی، با خونریزی این حرارت و گرمی کاهش پیدا می کند، و پس از آن در زنان، کمتر از مردان می شود. بنابراین احتمال ایجاد بلوغ زودرس در دختران بیشتر از پسران است.

پیشگیری از بلوغ زودرس

• چون عامل اصلی در ایجاد بلوغ زودرس، افزایش حرارت است، بنابراین انجام حجامت نقره از ۴ ماهگی تا یک سالگی به خصوص برای کودکانی که سرشان بسیار داغ است و آب دهانشان نیز بسیار زیاد است توصیه می شود، تا حرارت و رطوبت سر و بدن را کاهش دهد.

نکته: هر آنچه که باعث باز شدن خروجی های بدن بچه ها شود بلوغ را به تاخیر خواهد انداخت چون حرارت را پایین می آورد و هر آنچه باعث حبس و بسته شدن خروجی ها در بدن بچه ها شود بلوغ را جلو می اندازد، برای مثال آب غوره، ماست، دوغ و هر آنچه یبوست بیاورد که سرد و قابض است باعث تسریع در بلوغ شده و سرکه و کدو، شکر نی شکر که باعث لینت دادن و رفع یبوست است بلوغ را دیرتر خواهد کرد.

• انجام حجامت عام هر ۲۰ روز یک بار یا هرماه یا حداقل سالی ۴ مرتبه، بسته به مزاج کودک که ادامه دادن آن در دوره نوجوانی نیز باعث رشد چشمگیر قد خواهد شد (به مقاله افزایش قد مراجعه شود)
• مصرف یک قاشق مرباخوری سرکه با غذا یا بعد از آن که در کاهش عطش نیز بسیار موثر است.
• شستن بدن با سرکه و رفع خارش ناحیه تناسلی با آبزن سرکه و نمک.
• مصرف لیمو عمانی یا پودر آن با غذا.
• کدو تنبل یا حلوایی. می توان کدو را با شکر سرخ یا شکر نیشکر و مقدار کمی زعفران به صورت شربت تهیه کرد، که باعث کاهش شدید عطش بچه ها خواهد شد.
• مصرف هر نوع سویق با شکر نیشکر.
• مصرف سبزی خرفه یا بذر آن و برگ چغندر.
• گوشت کبک یا کبوتر با کدو، به عنوان جایگزین گوشت قرمز، یا مصرف آب گوشت و نخود با دنبه هر هفته.
• مصرف خوراکی های صاف کننده خون مانند کاهو و سکنجبین، عناب، انار، آلبالو، آلو، زرشک.