با آلودگی هوا چه کنیم؟

تدابیر مقابله با عوارض آلودگی هوا در طب سنتی اسلامی.

چندسالی است بیشترین خبری که در فصل پاییز و زمستان از رسانه ها شنیده می‌شود، پدیده آلودگی در کلان‌شهرهاست.

علت چیست؟

محققان امروزه علت اصلی این آلودگی را وارونگی هوا می‌دانند. شاید شما هم  واژه‌ ی وارونگی هوا را شنیده باشید .

وارونگی دما یا (اینورژن) به چه معناست؟

همانگونه که در علوم و فیزیک بارها خوانده‌ایم در حالت عادی هوای گرم به سمت بالا و هوای سرد به دلیل سنگینی به سمت پایین حرکت می‌کند.

در طب اسلامی سنتی، هم اینگونه بیان می‌شود که حرارت هرجا آمد سبکی با خود به همراه دارد در واقع دود یا همان آلودگی هوا هنگامی که حرارت به سمت بالا می‌رود، ولی زمانی که نتواند به سمت بالا حرکت کند غلیظ شده و در سطح پایین باقی می‌ماند.

در فصول سرد به علت:

• سردی خود فصل.
• وکوتاه بودن طول روز و تابش کمتر خورشید.

جو بالایی زمین از گرمای کمتری برخورد است و سردتر از همیشه است. به همین دلیل باعث سنگین‌تر شدنش نسبت به سایر فصول می‌شود. از طرفی هوای آلوده که گرم و سبک است، زمانی که به سمت بالا حرکت می‌کند، وقتی در برخورد با لایه هوای سرد چون سنگین‌تر است نمی‌تواند از سطح زمین خارج شود و هوای سرد اینجا مانند یک سد و پتو روی آن را می‌گیرد. در نتیجه این آلودگی غلیظ شده و در سطح باقی خواهد ماند .

اما در روزهای فصول گرم سال چون لایه‌های بالایی زمین گرمتر هستند، هوای آلوده‌ای که از سطح زمین به سمت بالا حرکت می‌کند از هوای سطح جو سبکتر بوده و می‌تواند از آن عبور کرده و از سطح زمین دور گردد.

به همین دلیل در زمستان هوای آلوده بیشتر جلوه‌گری می‌کند.

نکته بسیار مهم اینجاست که اگرچه در فصول سرد؛ آلایندگی دودکش بخاری‌ها و  نبود برگ درختان در تصفیه هوا، بی تاثیر در آلوده‌ تر شدن هوا نیستند اما تاثیر آنها ناچیز است و آلودگی هوا در تمام طول سال وجود دارد حتی در تابستان.

علت اصلی

علت اصلی آلودگی بیشتر در زمستان  سردی هواست .

و چه زیبا یکی دیگر از هزاران نکته ی کاربردی و کلیدی سبک زندگی اسلامی که سالها پیش به واسطه وحی به ما رسیده اینجا مشخص می‌شود.

آنجا که پیامبر (صلی الله علیه وآله) می‌فرمایند: «اصل كل داء البرودة.»یعنی «ریشه هر بیماری سردی است» (طب النبی ص۱۹)

و همه خوب می‌دانیم که بیماری در فصول سرد بیشتر خواهد شد، حتی آلودگی هوا نیز به علت سردی و غلظت اتفاق خواهد افتاد، پس می توان نتیجه گرفت سرد کردن بدن هم با خوردن مایعات و سردی‌ها می‌تواند همین غلظت را در بدن به وجود آورده باعث بیماری گردد‌.

راهکارهای مقابله با آلودگی هوا و عوارض آن

آلوده شدن هوا در فصول سرد سال غیر قابل اجتناب است، اما ما می‌توانیم با راهکارهای ساده از میزان آن بکاهیم و یا بدن را در مقابله با آلودگی‌ها مقاوم کنیم و یا به سادگی مسمومیت بعداز آلودگی را درمان کنیم.

پیشگیری از بیماری های ناشی از آلودگی

• ماء الفاطر

یکی از مناسب‌ترین راهکارها برای پیشگیری از بیماری‌های ناشی از قرار گرفتن در مجاورت آلودگی هوا، استفاده از ماء الفاطر یا آب جوشیده ولرم است .

زمانی که شخص در معرض آلودگی قرار می‌گیرد اگر بلافاصله ریه ها گرم شوند، قطعا دفع خلط خواهند داشت و فضولات ناشی از آلودگی را دفع خواهند کرد. در صورتی که اگر ریه ها با خوردن آب سرد، سرد شوند این آلودگی غلیظ شده و در ریه باقی می‌ماند و به مرور بیماری‌های فراوانی به وجود می‌آورد .

نکته: ماء الفاطر یعنی آبی که جوشیده ولی گرمایش شکسته شده‌ ولی هنوز ولرم است نه اینکه سرد شده باشد و نه اینکه خیلی گرم باشد .

• استفاده از دود اسفند.

پشکل ماچ الاغ و… باعث گرم شدن ریه و تقویت  عضلات ریه و در نتیجه دیرتر درگیر شدن ریه ها در زمان آلودگی هوا می‌شود.

• استفاده از سبزیجاتی مانند خرفه، نعنا و برگ چغندر.

این سبزیجات باعث تقویت ریه می شوند. قسمت جالب و شنیدنی در مورد این سبزیجات اینجاست که سبزیجات زمستانی که در زمستان قابلیت رویش دارند همه برای تقویت ریه مفید هستند. گویی فلسفه ماندگاری آنها در فصول سرد همین باشد.

 راهکارهای درمانی

اولین راهکاری که پزشکی امروز برای مقابله با آلودگی و مقاوم سازی بدن در برابر عوارض آن پیشنهاد می‌کند، ماسک زدن است.

اما همه خوب می‌دانیم، حتی در کتب درسی هم  آمده است، که تنفس در زیر درختان که خودشان اکسیژن را گرفته و دی اکسید کربن تولید می‌کنند برای بدن مضر و باعث بیماری است. پس ما چگونه می‌توانیم مدت زمان زیادی از روز را دائما دی اکسید کربن که از تنفس قبلی وارد ماسک شده و به علت ضخامت آن خارج نشده و با هوای خارج از ماسک در گردش نیست، تنفس کنیم؟

در واقع ما ساعت‌ها برای مقابله با سم وآلودگی موجود درهوای اطرافمان، سم و آلودگی را وارد ریه ها خواهیم کرد و به راحتی ریه ها را ضعیف می‌کنیم.

علاوه بر اینکه ریه باید به عنوان فیلتر بدن و عضو کمک کننده برای خنک کردن قلب و بهبود گردش خون همیشه هوای خنک استنشاق کند. و این امر با ماسک زدن غیر ممکن است!

• استفاده از تنفس مصنوعی.

چون آلودگی هوا اول ریه را درگیر می‌کند اگر ریه ها را تقویت کنیم، احتمال بیماری خیلی ضعیف‌تر خواهد شد .تنفس مصنوعی یا همان حبس نفس باعث بیشتر شدن فعالیت ریه ها و ایجاد حرارت در آنها و تخلیه فضولات می‌شود.

• باد کردن بادکنک یا دمیدن در کوزه.

این کار با ایجاد تقویت در عضلات ریه باعث بالا رفتن حرارت در ریه ها و تخلیه فضولات و سموم ناشی از آلودگی‌ها می‌شود .

• یکی از بهترین راهکارها که علاوه بر اینکه کاهنده آلودگی است، در مقاوم سازی بدن در برابر آلودگی‌ها می تواند بسیار موثر باشد، کرسی است .

کرسی علاوه بر اینکه مصرف گاز و آلودگی هوا  از راه دود کش‌هارا کم می‌کند باعث می شود، بدن در زیر کرسی گرم و سر (با شرایط خاصی که در مقاله فواید کرسی به آن اشاره شده است) بیرون است و تنفس از هوای سرد باعث خنک ماندن ریه ها و در نتیجه قلب و بهبود خون‌رسانی واکسیژن رسانی در سرتاسر بدن می‌شود.

یکی دیگر از محاسن استفاده از کرسی، بالا نبودن دمای خانه است. همین که هوای منزل با هوای بیرون تفاوت چندانی ندارد سبب می‌شود تا با ناگهانی وارد نشدن در هوای خیلی سردتر یا گرم‌تر از هوای استفاده شده در بدن، تعارض و بیماری به وجود نیاید.

زیرا زمانی که بدن ناگهانی از محیط سرد وارد گرما می‌شود (یا بالعکس) به علت عدم تعادل در طبیعت و دمای درون و برون، بدن دچار بیماری و مشکلات شدیدی از جمله یرقان و… خواهد شد .

• ادرار شتر.

ادرار شتر از بهترین باز کننده های سُدد در بدن است که می‌تواند در رفع سموم ناشی از  آلودگی هوا  بسیار موثر باشد.

• انجام حجامت.

انجام حجامت علاوه بر اینکه باعث تقویت سیستم ایمنی بدن در مقابله با بیماری‌ها می‌شود با دفع خون کثیف و فضولات از راه خون در درمان  مسمومیت بعداز آلودگی موثر است.

درمان های خوراکی

• استفاده از نمک.

نمک یکی از ضد سم‌های قوی و در دسترس است که می‌تواند در دفع سموم و آلودگی‌های بدن بسیار مفید باشد.

منظور از نمک، نمک طبیعی است، نه نمکی که بر روی آن تغییراتی انجام شده مانند نمک‌های موجود در بازار که به آنها ید اضافه می‌شود و برای بدن مضر است .

• کندر.

استفاده از کندر هم به صورت جویدنی و هم دم کرده ی آن که بهترین درمان برای پایین بودن سطح اکسیژن بدن است، می‌تواند بسیار کمک کننده در درمان بیماری‌های حادث شده از آلودگی هوا باشد .

• سویق سیب .

سیب از موثرترین و بهترین درمانها در زمینه رفع مسمومیت است.

ما أعرِفُ لِلسُّمومِ دَواءً أنفَعَ مِن سَويقِ التُّفّاحِ. (برای مسمومیّت، دارویی سودمندتر از سویق سیب، سراغ ندارم.

منبع: الكافی، جلد 6، صفحه 356، حدیث 7)

• خوردن شیر.

یکی دیگر از راهکارهای دفع سموم از بدن نوشیدن شیر است.

البته با شرایط مربوط به شیر سالم. یعنی شیری که از گاوی دوشیده شده باشد که از مراتع و علفزارها تغذیه کرده باشد نه غذاهای صنعتی و پرالکل و…

ضمنا شیر باید بدون اینکه جوشیده شود مورد استفاده قرارگیرد، زیرا هنگام جوشیدن شیر چربی آن جدا شده و برای بدن مضر است .

• عسل.

عسل هم از جمله خوراکی‌های سم زدای طب اسلامی سنتی محسوب می‌شود.

در کتاب مستدرک الوسائل ج۱۶ص۳۶۸ آمده است:

إِنَ‌ الْعَسَلَ‌ شِفَاءٌ مِنْ السَّمِّ الْقَاتِل. (عسل درمان سم کشنده است.)

پس بهره جستن از آن در مسمویت‌های ناشی از قرارگرفتن در معرض آلودگی‌ها بسیار مفید و سودمند است.

• استفاده از شلغم که در فصل سرما به وفور یافت می‌شود.
• شکر نیشکر.
• استفاده از شافیه ۱۴ماهه.

این داروی طب اسلامی نافع برای تمام مسمومیت‌هاست حتی مسمومیتی که از نوشیدن سم باشد، پس قطعا سم حاصل از آلودگی‌های هوا را به راحتی برطرف خواهد کرد.

• خوردن انار.
• خوردن پیاز هر شهر.
• خوردن شیر ونشاسته.
• خوردن بادام.