افتادگی مثانه(Cystocele)

بهتر است قبل از تشریح افتادگی مثانه یا همان سیستوسل کمی درمورد این عضو و عملکرد آن بدانیم.

مثانه یک عضو کیسه مانند است که در زیر رحم قرار دارد و وظیفه آن تجمع ادرار تولید شده از کلیه می باشد. مثانه به وسیله ربات ها و عضلاتی که اطرافش می باشد به هم چسبیده و نگه داشته می شود و ممکن است به دلایل مختلفی که در ادامه گفته می شود قدرت عضلات نگه دارنده کاهش یافته و یا ضعیف شود. با شل شدن این عضلات مثانه از مکان خود جابجا شده و دفع ادرار و رطوبت را از بدن مشکل کرده و امتداد این عارضه مشکلات فراوانی از جمله ضعف کلیه ها، سردی معده و… به همراه داشته باشد.

بی اختیاری در کنترل ادرار یا پرش ادرار در هنگام عطسه و سرفه، یکی از مشکلات رایج بین بانوان است این مشکل می‌تواند فعالیت های روزمره نماز خواندن ها و پاکی و نجسی پوشاک را تحت تاثیر قرار داده و باعث ایجاد ترس و خجالت و استرس در بانوان شود. هرچند پیشگیری از افتادگی مثانه مانند سایر بیماری ها راحت تر است اما در صورتی که مبتلا به این بیماری هستید درمان را به تاخیر نیندازید .

علائم افتادگی مثانه

از کجا بدانیم دچار افتادگی مثانه هستیم؟

از روی علائم و نشانه های افتادگی مثانه می توان متوجه شد که آیا فرد دچار این عارضه شده است یانه .علائمی از جمله:

• احساس فشار در واژن و یا مثانه.
• احساس درد در ناحیه لگن و زیر شکم بالاخص هنگام نشستن.
• مشکل کنترل ادرار در هنگام عطسه و سرفه.
• احساس پر بودن مثانه پس از ادرار. فرد با اینکه کاملا تخلیه ادرار کرده هنوز هم در مثانه احساس سنگینی می کند واین از علائم افتادگی وعدم تخلیه کامل مثانه است.
• در بعضی افراد گاهی درد به ناحیه مقعد هم کشیده شده وفشار می آورد.

دیدگاه طب جدید

پایین افتادگی مثانه (سیستوسل) ممکن است در اثر کشش عضله هنگام زایمان یا بلندکردن اجسام سنگین یا زور زدن مکرر در هنگام اجابت مزاج ایجاد شود. هورمون استروژن موجب تقویت عضلات اطراف واژن می شود. در دوران یائسگی، این هورمون ساخته نمی شود و در نتیجه، ممکن است عضلات اطراف واژن و مثانه ضعیف شوند.

دیدگاه طب سنتی، اسلامی

دلایل بروز افتادگی مثانه

• افتادگی لگن یکی از علت های اصلی افتادگی مثانه می باشد .زیرا هنگامی که لگن از هر سمتی دچار افتادگی شود از همان سمت مثانه پایین کشیده می شود .مانند بادکنکی که درون آن آب ریخته شده، اگر در بین انگشتان فشرده شود از هر فضایی که باز است بیرون آمده و ریزش می کند.
• یکی از علت های دیگر افتادگی مثانه، زیاد نگه داشتن ادرار می باشد. نگه داشتن زیاد ادرار باعث بزرگ شدن مثانه و در نتیجه سنگین شدن آن می شود. آرام آرام در نشستن سنگینی آن بر روی واژن و افتادن این سنگینی بر روی رحم و در صورت رفع نشدن قطعا با فشار حاصله باعث افتادگی رحم هم خواهد شد.
• غلبه رطوبت و سردی .در صورتی که فرد غلبه رطوبت داشته باشد، در بلند کرد اجسام سنگین یا نشستن های طولانی بخصوص در دسشویی نسبت به افراد دیگر در افتادگی مثانه مستعدتر می‌باشد .زیرا هنگامی که رطوبت وسردی بر مثانه غالب گردد خروج ادرار سخت تر شده و باعث سستی وآسیب پذیر بودن مثانه خواهد شد.
• پریدن از بلندی. پریدن هایی که برای فرد نسبت به توان او غالب باشد و فرد توان کنترل خود را نداشته باشد، (منظور پریدن از جاهای بلند) باعث افتادگی و جابجایی مثانه می شود.
• نشستن بر سطوح داغ و آفتاب خورده باعث شل شدن عضلات نگه دارنده رحم و مثانه می شود و خود یکی از دلایل افتادگی رحم و مثانه می باشد.
• زایمان های سخت و بیشتر از توان فرد نیز یکی از دلایل این بیماری می باشد .

نکته بسیار مهم وحائز اهمیت در زایمان این است که، اگر در هنگام زایمان، در خروج فضولات رحمی دخالتی صورت نگیرد، شخص دچار افتادگی نخواهد شد .زیرا در هنگام زایمان بدن دچار یک خلصی و باز بودن خروجی به سمت بیرون است، در واقع تمام ارگان های بدن در قسمت لگن آزاد سازی می شوند تا این حجم بزرگ از فضولات(جنین و جفت و…) را از بدن بیرون کنند. حال اگر در این زمان با اعمال فشار بر روی شکم یا کشیدن جنین با دستگاه و… در امر زایمان دخالت صورت گیرد، قطعا فرد دچار افتادگی رحم ودر پی آن مثانه خواهد شد. در غیر اینصورت، زایمان باعث افتادگی نخواهد شد. این باور که زایمان زیاد باعث افتادگی می شود کاملا اشتباه است. کماکان خانم ها در قدیم بعضا بالای ۱۲بچه به دنیا می آوردند و هرگز دچار افتادگی رحم و مثانه نمی شدند، اما امروزه با خراب شدن سبک زایمان و دخالت در این امر طبیعی اکثر خانم ها پس از یک زایمان تا آخر عمر به عوارضی همچون افتادگی رحم و مثانه مبتلا هستند

• یکی دیگر از علت های افتادگی مثانه در بانوان سردی رحم است .گاها سردی رحم به علت رعایت نکردن تدابیر برای بانوان اتفاق می افتد، تدابیری از جمله:
  • شست و شوی زیاد با آب در هنگام دستشویی و مخصوصا در زمان قاعدگی که ضررش چندین برابر است.
  • حمام کردن در حین عادت ماهیانه.
  • استفاده از سردیجات، ترشیجات و لبنیات بیش از حد و مخصوصا در دوران قاعدگی.
  • نشستن بر مواضع مرطوب که باعث جذب رطوبت از ناحیه رحم و مثانه می شود،مخصوصا در زمان عادت ماهیانه که خروجی بازتر در رحم ایجاد شده و جذب راحت تر است .
  • نشستن روی چوب و سنگ جزء مواضع مرطوب محسوب نمی شود، بلکه حتی باعث انقباض مثانه و رحم و جمع شدن آن نیز می باشد و خوب است. اینکه با نشستن بر روی سنگ های سرد فرد دچار دل درد می شود، ایرادی بر نشستن روی سنگ نیست. بلکه نشانه وجود اشکال در رحم و مثانه اوست که با این انقباض، دچار مشکل شده، و علت آن وجود رطوبت زیاد در این عضوهاست.
  • خوردن مایعات که از علت های مهم سردی رحم می باشد و این سردی و رطوبت به مثانه انتقال پیدا کرده و افتادگی رحم و مثانه ایجاد می کند.
  • از علت های دیگر نگه داشتن ادرار است .نگه داشتن ادرار در مثانه و دیر به دیر تخلیه کردن. که این هم باعث فشار بر روی مثانه و سنگین شدن آن و در نتیجه افتادگی مثانه می شود.
  • فشار ناشی از دفع یبوست در دستشویی هم در بعضی موارد باعث افتادگی مثانه می شود.
  • برداشتن رحم (خارج کردن رحم به هر دلیلی) در بعضی بانوان نیز ایجاد افتادگی مثانه می کند.

عوارض افتادگی مثانه

• چاقی های شکمی. ازجمله مهمترین عوارض افتادگی مثانه چاقی های شکمی است .زیرا زمانی که مثانه دچار افتادگی شود و خروج ادرار به طور کامل انجام نشود، رطوبت باقی مانده توسط سایر عضوهایی که اطراف آن است جذب می شوند و سرد شدن قسمت شکم و لگن، سیستم مدبره را برای حفظ این اعضا ترغیب به چربی سازی می کند و فرد دچار چاقی از ناحیه شکم و باسن خواهد شد.
• یائسگی زودرس. زمانی که رحم به واسطه افتادگی مثانه دچار سردی شود، خروج فضولات و دفع خون برایش سخت تر شده و زودتر از موعد عادت ماهیانه بند خواهد آمد.
• نازایی یا دیر زایی .در موارد شدید افتادگی مثانه، در صورت عدم رسیدگی طولانی مدت این عارضه، رحم تا حدی سرد خواهد شد که شخص به این سادگی باردار نخواهد شد.

درمان افتادگی مثانه

برای رفع این بیماری و مشکل بانوان مواردی در زیر گفته می شود که درمان کننده و پیشگیری می باشد .

• حذف سردیجات، ریزه خواری، خوردن مرغ، لبنیات و مایعات.
• بستن فانسخه به زیر شکم که باعث می شود مثانه را بالا کشیده و به درمان آن کمک می کند.
• رعایت تدابیر قاعدگی در دوران خونریزی رحم که عبارت است از شستشو نداشتن در روزهای خونریزی، ترک حمام در کل دوران قاعدگی و نخوردن مایعات، سردیجات، لبنیات و ترشیجات.
• روی مواضع سرد و مرطوب مانند چمن و غیره ننشستن.
• خوردن سنا .که باعث می شودسردی لگن برطرف شود، زیرا با ایجاد اسهال در بدن باعث رفع رطوبت و دفع کامل آن از لگن و مثانه می شود .
• شیاف دفع رطوبت لگن .روغن حیوانی به اضافه زردچوبه را با هم به نسبت مساوی مخلوط کرده خمیر کرده و به صورت شیاف در یخچال بگذارید تا سفت شده و از مقعد تنقیه کنید. این کار باعث می شود، رطوبت لگن خارج شود. معمولاً تا چهل روز باید انجام شود، ولی در صورتی که قبل از ۴۰ روز اسهال ایجاد شود ادامه ندهد. این شیاف یکی بهترین و موثرترین روش ها برای رفع رطوبت از کل ناحیه لگن است
• نوره درمانی .استفاده از نوره علاوه بر گرم شدن مثانه و رحم، به علت قبضی که ایجاد می کند، باعث سفت شدن و درمان افتادگی مثانه خواهد شد .
• بادکش درمانی .بادکش کردن هم به علت ایجاد خونرسانی و گرم کردن یکی از راه های درمان موثردر مثانه و رحم و رفع شلی و ضعف رباط ها و عضلات نگه دارنده رحم و مثانه می باشد .
• انجام ورزش کگل وشکمی .انجام ورزش کگل و ورزش های شکمی با جمع و رها کردن شکم و رحم و مثانه به سفت شدن عضلات شکم و لگن کمک می کند و به رفع افتادگی کمک خواهد کرد.