بهترین زمان و روش برای گرفتن از شیر برای نوزادان

بهترین غذا برای نوزادان، شیر مادر است چون دارای تمام ویتامین ها و مواد معدنی است و تمام مواد مغذی مورد نیاز کودک را با ”دمای مناسب” برای کودک دارد. شیردادن باعث آرامش‌ کودک می شود. همچنین شیر مادر تقویت‌کننده سیستم ایمنی نوزاد است، طبق دستورات قرآن و روایات بعد از دو سال باید کودک را از شیر گرفت، که باید با یک سری تدابیر همراه باشد که اگر رعایت نشود باعث آسیب های روحی و جسمی به کودک می شود.

امروزه علم نوین به این موضوع پی برده است که شیر مادر بهترین تغذیه برای کودک است و در گذشته که شیر خشک را جایگزین شیر مادر قرار دادند، در صدد جبران آن هستند که این تفکر را تغییر دهند و مادران را ترغیب به شیر دهی تا زمان معین کنند. که باعث تقویت ارتباط عاطفی مادر و کودک می شود. حتی شیردهی برای سلامتی مادر هم مفید است که باعث جلوگیری از بیماری های زنان می شود از جمله، زمان خونریزی رحمی بعد از زایمان کوتاه می شود، پیشگیری از بروز سرطان‌های سینه، تخمدان در مادر و کاهش بروز بیماری‌های قلبی و عروقی و دیابت و… در مادر اشاره کرد.

اشاره قرآن برای شیر دادن به کودک توسط مادر و سفارش به رعایت حقوق مادر و کودک و زمان از شیر گرفتن و مدت شیر دهی به کودک، نشان دهنده توجه ویژه قرآن به بحث تغذیه کودک است و امروزه با پیشرفت دانش‌ها و کشف ویژگی‌های منحصر به فرد شیر مادر، به این موضوع تاکید زیادی شده است و نشان دهنده اعجاز علمی قرآن به شمار می‌ آید.

همان طور که شیر دادن و تغذیه دوران شیردهی تدابیر و توصیه هایی دارد، از شیر گرفتن کودک هم دارای آداب و تدابیری است که باید رعایت شود تا کودک از لحاظ روحی و جسمی دچار آسیب نشود.

زمان از شیر گرفتن کودک در آیات قرآن

در آیاتی از قرآن کریم به شیر دادن توسط مادر و دایه، مدت شیردهی و حقوق مادر و کودک آورده شده است. (بقره ۲۳۳، احقاف ۱۵، لقمان ۱۴، طلاق ۶ و قصص ۷)

• سوره بقره آیه 233 : وَالْوالِداتُ یُرْضِعْنَ أَوْلادَهُنَّ حَوْلَیْنِ کامِلَیْنِ لِمَنْ أَرادَ أَنْ یُتِمَّ الرَّضاعَةَ و مادرانی که می خواهند شیردهی را به اتمام برسانند؛ فرزندان خویش را دو سال تمام شیر دهند.
• بخش‌هایی از سوره بقره : «وَالْوَالِدَاتُ یرْضِعْنَ أَوْلَادَهُنَّ حَوْلَینِ کَامِلَینِ لِمَنْ أَرَادَ أَن یتِمَّ الرَّضَاعَةَ… فَإِنْ أَرَادَا فِصَالًا عَن تَرَاضٍ مِّنْهُمَا وَتَشَاوُرٍ فَلَا جُنَاحَ عَلَیهِمَا…». و مادران [باید]فرزندان خود را دو سال تمام شیر دهند. [این حکم]برای کسی است که بخواهد دوران شیرخوارگی را تکمیل کند… پس اگر [پدر و مادر]بخواهند با رضایت و صلاح دید یکدیگر، کودک را [زودتر]از شیر بازگیرند، گناهی بر آن دو نیست…»
• سوره احقاف: «.. وَحَمْلُهُ وَفِصَالُهُ ثَلَاثُونَ شَهْرًا…» «.. و بار برداشتن و از شیرگرفتن او ۳۰ ماه است…» که با در نظر گرفتن ۹ماه بارداری زمان شیردهی در این آیه ۲۱ماه بیان شده است.
• سوره لقمان آیه 14 : وَوَصَّيْنَا الْإِنْسَانَ بِوَالِدَيْهِ حَمَلَتْهُ أُمُّهُ وَهْنًا عَلَى وَهْنٍ وَفِصَالُهُ فِي عَامَيْنِ أَنِ اشْكُرْ لِي وَلِوَالِدَيْكَ إِلَيَّ الْمَصِيرُ. و ما به هر انسانی سفارش کردیم که در حقّ پدر و ما در خود نیکی کن خصوص مادر که چون بار حمل فرزند برداشته و تا مدّت دو سال که طفل را از شیر باز گرفته (هر روز) بر رنج و ناتوانیش افزوده است، (و فرمودیم که) شکر من و شکر پدر و مادرت بجای آور، که بازگشت (خلق) به سوی من خواهد بود.

روش از شیرگرفتن

• هوا در اعتدال باشد: بهترین زمان برای اینکه کودک را از شیر گرفت، زمانی است که هوا در اعتدال باشد. اوایل بهار و ابتدای پاییز بهترین زمان برای این کار است. در اوج گرما و سرما نباید که باعث ایجاد یک سری بیماری های روده و معده می شود. اگر در اول بهار و پاییز امکان از شیر گرفتن ایجاد نشد به دلایل شرایط سنی یا هر دلیل دیگری، شیرگیری باید در اواخر تابستان یا اواخر زمستان باشد که از شدت گرما و سرما کاسته شده باشد.
• کودک در سلامتی کامل باشد و زمانی انجام که دچار بیماری است نباشد؛ خصوصا بیماری های گوارشی و ‏سوء هضم یا اسهال، تا در هضم و جذب غذا دچار مشکل نشود.‏

• در زمان قوت جسم و روح کودک باشد.‏
• به صورت تدریجی باشد تا طبیعت بدن کودک، با وضعیت جدید هماهنگ شود و باعث آسیب روحی و عاطفی به طفل نشود
• میزان غذای کمکی به اندازه کافی باشد و کودک کاملا غذاخور باشد تا اشتهای کودک به شیر کمتر شود و کودک بهتر است که خودش غذا بخورد و مادر در هنگام غذا خوردن کودک از او دور باشد تا بوی شیر را احساس نکند و بتواند به راحتی غذا بخورد
• جایگزین های مناسبی به جای شیر باشد مثل شیر بادام، رنده سیب و میوه ها و غذاهایی که علاقه دارد و قوت لازم را برای کودک فراهم می کند.
• مادر و پدر باید از نظر عاطفی و محبت به کودک، حوصله بیشتری به خرج دهند تا دچار استرس و مشکلات روحی نشود.
• سرگرم کردن و بازی با کودک در موقع شیر خواستن.
• دفعات شیر دادن در روز کم شود، یعنی فاصله بین شیر دادن‌ها کمی طولانی‌ تر شود و به جای آن از غذاها و سویق ها برای در طول روز بیشتر استفاده شود.
• به تدریج شروع تعداد دفعات شیر در شب‌ کم شود و شیردهی شبانه آخر از همه باشد.
• استفاده از بعضی خوراکی ها روی سینه مثل صبر زرد که تلخ است و باعث می شود که علاقه کودک به شیر خوردن کم شود، و باید از قرار دادن فلفل بر روی سینه خودداری شود تا باعث ناراحتی و آزار کودک نشود
• مادر از خوراکی هایی استفاده کند که حجم شیر را کم می کند مثل جوشانده جعفری، جوشانده مریم گلی، جوشانده سداب، جوشانده نعنا
• مادر از مصرف خوراکی هایی كه باعث افزايش شير مي شود، پرهيز کند، مثل رازيانه، شويد، آويشن، سياهدانه، زيره سبز، زعفران، مویز، خرفه، خون سازها.
• بارداری مجدد، که باعث می شود شیر به مرور تلخ شود.

کارهای معنوی

• توسل به ائمه معصومین علیهم السلام.
• آخرین بار شیر دهی با تربت حضرت سیدالشهداء علیه السلام و روضه آن حضرت باشد.
• قربانی کردن.
• انتخاب زمان و مکان خوب مخصوصاً برای شروع و پایان کارهای مهم وبا ارزش، همیشه از روش بزرگان و علمای دین بوده و هست. خواندن سوره یس که در یک مکان و زمانی معنوی (زیارتگاه، مسجد، روز ولادت ائمه) باشد. رو به قبله نشسته و سوره مبارکه «یس» خانده شود و ثواب خواندن این سوره به حضرت علی اصغر امام حسین (علیه السلام) تقدیم شود. و می شود به یک انار خوانده شود و بعد دانه های انار را به کودک داد.
• خواندن زیارت عاشورا و حدیث شریف کساء.
• بر تخم مرغ آب پز که پوستش جدا شده باشد این آیات خوانده شود:
  • وَتَأْکُلُونَ التُّرَاثَ أَکْلًا لَمًّا ؛ وَتُحِبُّونَ الْمَالَ حُبًّا جَمًّا(سوره فجر، آیات 19 و 20)
  • أَمْ أَبْرَمُوا أَمْرًا فَإِنَّا مُبْرِمُونَ (سوره زخرف، آیه 79)
• نوشتن دعای زیر و آب آن به کودک داده شود یا در گلوی کودک بسته شود:
  • فَکُلُوا مِمَّا ذُکِرَ اسْمُ اللَّهِ عَلَیْهِ إِنْ کُنْتُمْ بِآیَاتِهِ مُؤْمِنِینَ (سوره انعام، آیه 118)
  • وَمَا لَکُمْ أَلَّا تَأْکُلُوا مِمَّوَلاَ تَقْرَبَا هذِهِ الشَّجَرَةَ فَتَکُونَا مِنَ الْظَّالِمِینَ (سوره اعراف، آیه19)
  • ا ذُکِرَ اسْمُ اللَّهِ عَلَیْهِ وَقَدْ فَصَّلَ لَکُمْ مَا حَرَّمَ عَلَیْکُمْ إِلَّا مَا اضْطُرِرْتُمْ إِلَیْهِ ۗ وَإِنَّ کَثِیرًا لَیُضِلُّونَ بِأَهْوَائِهِمْ بِغَیْرِ عِلْمٍ إِنَّ رَبَّکَ هُوَ أَعْلَمُ بِالْمُعْتَدِینَ (سوره انعام، آیه119)
  • قَدْ خَسِرَ الَّذِینَ قَتَلُوا أَوْلَادَهُمْ سَفَهًا بِغَیْرِ عِلْمٍ وَحَرَّمُوا مَا رَزَقَهُمُ اللَّهُ افْتِرَاءً عَلَی اللَّهِ ۚ قَدْ ضَلُّوا وَمَا کَانُوا مُهْتَدِینَ (سوره انعام، آیه 140)
  • وَمِنَ الْأَنْعَامِ حَمُولَةً وَفَرْشًا کُلُوا مِمَّا رَزَقَکُمُ اللَّهُ وَلَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّیْطَانِ ۚ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبِینٌ (سوره انعام، آیه 142)
  • کُلُوا وَاشْرَبُوا هَنِیئاً بِمَا کُنتُمْ تَعْمَلُونَ (سوره طور، آیه19)
• نوشتن دعای زیر و آب آن را به کودک دادن:
  • وَوَصَّیْنَا الْإِنسَانَ بِوَالِدَیْهِ حَمَلَتْهُ أُمُّهُ وَهْنًا عَلَی وَهْنٍ وَفِصَالُهُ فِی عَامَیْنِ أَنِ اشْکُرْ لِی وَلِوَالِدَیْکَ إِلَیَّ الْمَصِیرُ (سوره لقمان، آیه 14)
  • وَتَأْکُلُونَ التُّرَاثَ أَکْلًا لَمًّا؛ وَتُحِبُّونَ الْمَالَ حُبًّا جَمًّا(سوره فجر، آیات 19 و 20)
• نوشتن سوره بروج و بستن آن به طفل.
• همان طور که شیر دهی کمتر از مدت تعیین شده باعث مشکلاتی برای کودک می شود، بیش از دو سال هم، باعث مشکلاتی برای کودک می شود که در خلاصه الحکمة جلد 2 آمده که باعث کند ذهنی می شود.