📝 تعریف لغوی ،لفظی و روایی :

🔵 چاقی در لغت به معنای فربهی ،تنومندی و پرگوشتی است.

در اصطلاح عموم چیزی که از لفظ چاقی به ذهن متبادر می‌شود ناخوشایند و ناپسند است و به افرادی اطلاق می‌شود که بدن حجیم و هیکل درشتی داشته باشند و لفظ لاغری به معنای کم گوشتی در عین نحیف نبودن در نظر عام پسندیده و خوشایند است ،در حالیکه افراد لاغر و نحیف ،مورد توصیه ی اطرافیان به افزایش خوردنِ غذا قرار میگیرند .

اما آن گونه که از روایات و متون اسلامی بر می آید می توان چاقی را به دو گونه تقسیم بندی کرد:

چاقی مذموم که مورد نکوهش است و منظور همان چاقی شکمی است و چاقی ممدوح که می‌توان آن را به قوّت وفرم متعادل بدن تعبیر کرد.

• به طور کلی چاقی و لاغری در افراد نسبی است و نمی‌توان ملاک کلی برای همه افراد بیان کرد و تعیین ملاک یکسان برای افراد مختلف با طبایع متفاوت خطایی بس بزرگ است.

معمولاً افرادی که گوشت خوبی در بدنشان دارند چاق و کسانی که بدنشان گوش ندارد لاغر می گویند.

 

🔷 علائم چاقی:

✔️ افزایش بیش از حد وزن

✔️برآمدگی شکم و پهلوها

✔️زیاد شدن پیه در نواحی عضوی خاص

✔️ بزرگ و حجیم شدن قسمت یا قسمت هایی از بدن مانند لگن و اندامهای دیگر

✔️ سختی در تنفس هنگام راه رفتن و فعالیت

🔵 چاقی ممدوح و چاقی مذموم از منظر روایی :

هر نوع چاقی پسندیده و برای بدن فرد مناسب است به غیر از چاقی شکمی که در روایت نیز مذموم شمرده شده است.

دربسیاری از تعابیر روایی و متونی مثل نهج البلاغه و حدیث معراج و … آمده است که مؤمن باید شکمش چسبیده به پشتش باشد و آنقدر لاغر که وزش باد را تکان دهد البته از این برداشت نمی شود که باید لاغر و بیحال باشد منظور این است که نباید هم و غمش در دنیا غذا باشد و به اندازه ای باید غذا مصرف شود که بدن برای عبادت و کار و فعالیت قوت داشته باشد که به صراحت در روایات وارد شده است .

اگر بیش از اندازه غذا خورده نشود شکم بزرگ نمی شود.

_در وصفی كه امام حسن (عليه السّلام) از دايی اش هند بن ابن هاله نقل می كند ،چنين عبارتی ديده می شود: «سواء البطن و الصدر» يعنی شكم و سينه با هم برابر بود به اين معناست كه شكم حضرت برآمده نبود و جلوتر از سينه اش قرار نداشت، بلكه حالتی موزون و مساوی با سينه اش بود.

▪️چاقی شکمی به دلیل پرخوری و سردی معده و کلیه و مثانه پدید می‌آید.

امام علی (عليه السلام) می فرمایند :كَثْرَةُ الأكْلِ و النَّوْمِ تُفْسِدَانِ النَّفْسَ وَ تَجْلِبَانِ المَضَرَّةَ .

حضرت می فرمایند زیاد خوردن و زیاد خوابیدن فساد نفس می آورد و جلب ضرر خواهد کرد .

و نیز حضرت فرمودند : «الألوان یعظمن البطن و یحذرون الألیتین»

غذاهای رنگارنگ، شکم را بزرگ و آلت را سست می کند.

پس می توان گفت ؛ چیزهایی که باعث بزرگ شدن شکم می شود ،سستی بدن را در پی دارد؛ پس پرخوری کردن ،استفاده از غذاهای رنگارنگ ، درست نجویدن غذا ،هضم نامناسب و مصرف بیش از اندازه ی مایعات می تواند به وجود آورنده یا تشدید کننده ی این نوع چاقی باشد .

امام صادق (علیه السّلام) فرمودند :بر فرزند آدم چاره ای نیست جز خوردن مقداری از خوراک برای بدنش که او را سرپا نگه دارد.پس هنگامی که یکی از شما خوراکی می خورد ،باید یک سوم شکمش را پر کند ،یک سومش را هم برای نوشیدنی بگذارد و یک سومش را هم برای نفس کشیدن. پس مبادا خودتان را مانند خوک های پرواری برای کشتن آماده کنید .(حجیم بودن بدن و قوّت نداشتن )

فردی که پرخوری می کند شاید به نظر چاق می باشد ولی در روایت گفته شده این فرد آب شده ،یعنی گوشتش از بین رفته و به جای آن چربی آمده است.

و در افرادی که آب نمی خورند ولاغر می شوند ،چربی آب شده و از نظر روایت چاق (قوی) شده است و اگر گوشت به جای آن جایگزین شود قوت بیشتری خواهد داشت  .

 

🔵 علل ایجاد چاقی :

چاقی گاهی در یک یا چند موضع و گاهی در کل بدن پدیدار می گردد.

چاقی موضعی که عوامل تغذیه ای ،جسمی یا بیماری و مصرف دارویی خاص در آن دخیل است و خداوند حکیم متناسب با بدن فرد و ضعفی که بر او غالب شده ،برای حفاظت از آسیب‌ها تدبیر کرده است.

این نوع چاقی ناشی از تجمع رطوبت و چربی در ناحیه یا نواحی خاصی از بدن است که باعث حفظ و نگهداری عضو یا اعضایی از بدن در برابر سرما و آسیب ها خواهد بود.

به طور مثال چاقی در ناحیه باسن باعث تعادل در بدن شده و از فشار وارد آمده به ستون فقرات و افتادگی لگن خاصره جلوگیری می کند.

یعنی نسبت به ضعف هر عضو از بدن یا کل بدن رطوبت و چربی در بدن نگاه داشته شده و چاقی عارض می‌شود تا آن را محافظت کند.

با اجتماع رطوبت چربی ها غلیظ شده و بدن از دفع آن جلوگیری می کند.

در مثالی دیگر می‌توان به زیاد شدن پیه ی دور کلیه ها اشاره کرد که باعث محافظت کلیه در برابر سرما خواهد شد در افرادی که کلیه ها ی سست و ضعیفی دارند بیشتر پهلو های آنها چاق خواهد شد و برای نگهداری گرما و حفظ کلیه ها چربی های دور کلیه را زیاد می کند .

پس هنگامی که بدن سست شد چربی در نواحی مورد نظر زیاد شده تا به جسم آسیبی وارد نشود.

حال در هر عضوی رطوبت بیشتر شود آن عضو سست تر خواهد شد و چربی بیشتری خواهد داشت .

▪️همانطور که از مضمون آیه ی ۲۴۹ سوره ی مبارکه ی بقره استنباط می‌شود ، آب و رطوبت باعث ضعف و سستی شده و در فعالیت بدن اختلال ایجاد می کند.

آنجا که حضرت طالوت (علیه السّلام) خطاب به قومش در رویارویی با قوم جالوت فرمود: از نهر آب ننوشید مگر به اندازه ی کف دست ، و فقط عده ی اندکی این فرمان را اطاعت کردند و توانستند همراه طالوت با سپاه جالوت رویاروی شوند.

در این آیه خداوند آب را مورد امتحان قرار داده که شاید بتوان برداشت کرد ما هم با آب امتحان می شویم که چه اندازه می توانیم در این امتحان سر بلند شویم و برای جلوگیری از ضعف آب کمتر مصرف کنیم .

و افرادی که در نوشیدن افراط کردند، توان و یارای مقابله نداشتند و از این فرمان سر باز زدند.

و در مستدرک، نوری، ج16، ص224 آمده است:أَصْلُ‌ كُلِ‌ دَاءٍ الْبُرُودَةُ ، كُلْ وَ أَنْتَ تَشْتَهِي وَ أَمْسِكَ وَ أَنْتَ تَشْتَهِي‌

یعنی اصل هر بیماری سردی است، بخور درحالیکه اشتها داری و دست نگه دار از خوردن درحالیکه هنوز اشتها به خوردن داری.

پس آنگونه که از مضمون آیات و روایات برمی آید ،رطوبت عامل سستی و ضعف در بدن است که موجب ایجاد چاقی (ناشی از ضعف و سستی اندام ها) می گردد.

زیرا هر جا که رطوبتی مازاد باشد، قوّه ی مدبّره ی بدن ،حرارت را بالا می برد تا آن را دفع کند که این حرارت موجب ضعف در بدن می شود البته حرارت زیاد خود باعث جذب بیشتر رطوبت خواهد شد و حرارتی می تواند رطوبت را دفع کند که ورودی آب بسته باشد یعنی فرد سعی کند در حرارت بالا تحمل کند و مایعات کم مصرف کند چون یک دور ایجاد می شود و هرچه بدن حرارت را بالاتر می برد فرد عطش بیشتری پیدا کرده و دوباره آب مصرف می کند و باز باعث سستی و رخوت خواهد شد .

🔹 چاقی و لاغری در طبایع مختلف :

هر طبیعتی در جذب رطوبت متفاوت است. در بین طبایع ،طبیعت صفرا بیشترین ضعف را دارد و عامل ضعف در افراد هم صفراست. فرد صفراوی رطوبت را بیشتر جذب می کندو طالب بیشتری از رطوبت است و این رطوبت اگر در بدن ماندگار شد باعث غلیظ شدن چربی های در بدن شده و چربی زیاد می شود و میگوییم چاق شده است.

این نوع چاقی که باعث ضعف و سستی بدن است ،همان لاغری می باشد.

چه فرد صفرا باشد و جذب رطوبت کرده باشد (یعنی غلبه رطوبت دارد) و چه فرد صفرا باشد و گوشت بدنش آب شده باشد (یعنی غلبه صفرا دارد) می گوییم لاغر است.

یک قانون کلی وجود دارد که اگر صفرا بر رطوبت غالب شد چربی را به همراه گوشت آب می کند و فرد علاوه بر سستی در ظاهر هم لاغر خواهد شد ولی اگر صفرا بر رطوبت غالب نشود یعنی توان مقابله با رطوبت را نداشته باشد رطوبت در بدن ماندگار شده و علاوه بر سستی زیاد ظاهر چاق شحمی دارد یعنی چربی های هم به همراه رطوبت در بدن ماندگار شده و فرد را سست و ضعیف خواهد کرد .

[یعنی به طور کل هر زمان در بدن ایجاد ضعف و سستی گردد میگوییم لاغری عارض شده است.]

فرد سوداوی که یبوست دارد و لاغر است، این یبوست باعث حفظ حرارت در بدن شده و این حرارت مداوم بالا می رود تا یک خروجی باز کند که این موجب لاغر تر شدن فرد می گردد در سودا زمانی که حرارت ایجاد می شود نمی تواند جذب رطوبت کند چون حرارتی که از سودا ایجاد می شود خشک است و بسیار زیاد است که باعث سوزاندن رطوبت چربی و گوشت خواهد شد پس می توانیم نتیجه بگیریم صفرای برخاسته از بلغم چاق می کند و صفرای برخاسته از سودا لاغری شدید به همراه دارد .

غلبه ی بلغم نیز بدن را لاغر می‌کند، هرچند در ابتدا باعث چاقی گردد ،ولی به مرور باعث ذوب بدن شده و آن را لاغر میکند.

بلغمی که باعث لاغری شده از حد آب بودن خود خارج می شود و انقدر سفت و یخ می شود که به سودا تبدیل شده و صفرا توان آب کردن آن را ندارد و روز به روز صفرا بالا می رود و عوض آب کردن بلغم چربی های و گوشت را هم در بدن می سوزاند به همین جهت در روایت وارد شده که زیاد خوردن ماهی باعث لاغری انسان خواهد شد چون بلغم را به سمت انجماد برده و دیگر حرارتی توان مقابله با آن را نخواهد داشت .

در نوع دیگر ، چاقی موضعی عارض می شود و می خواهد عضوی را که دچار ضعف و سستی شده از آسیب حفظ نماید.

چنانچه گفته شد ،در هر بدن یا عضوی که ضعف وجود داشته باشد ،رطوبت سکنی گزیده و به چربی تبدیل می شود تا حفاظتی برای آن بدن یا عضو ایجاد کند .

هر عضوی که در آن رطوبت رسوخ کند ،بیشتر ورم کرده و چربی ها غلیظ تر می شوند.

همانطور که می بینیم ،افرادی که مایعات زیادی مصرف می کنند به این نوع چاقی بیشتر مبتلا می شوندو چون بدن توان دفع این حجم از رطوبت را ندارد ،مجبور است آن را به اعضای دیگر بدهد .

در اثر سرد شدن ناگهانی کلیه و مثانه و رحم ، رطوبت به عضوهای مجاور ریخته و آن ها نیز سرد می شوند و ورم می کنند .

این رطوبت دفع نشده و در بدن می ماند تا زمانی که حرارت غالب شده و راه خروجی برای آن بگشاید.

کما این که در بچه ها حرارت بالای بدن باعث باز شدن راه های خروجی همانند تعرق زیاد و شب ادراری شده و این رطوبت دفع خواهد شد و چاقی ظاهری در آنها کمتر دیده می شود مگر به واسطه بسته شدن خروجی ها باشد  .

لذا وقتی سردی بر بدن غالب شد انسداد آورده و وقتی گرمی غالب شد رقّت می آورد و خروجی ها باز خواهند شد.

خلاصه :

به طور کلی می توان گفت عامل چاقی در هر طبیعتی ماندگار شدن رطوبت است و عامل لاغری و ضعف بالا رفتن حرارت است .

نکته :

بلغم و صفرا اگر به حد طبیعی باشد و غالب بر طبیعت فطری نشود چاقی و لاغری ایجاد نمی کند ولی اگر از حد اعتدال و طبیعی خارج شد مضر و بیماری زا می شود .

🔵 پیشگیری از چاقی موضعی و شکمی (چاقی غیر طبیعی) :

• 👈بستن زیر شکم و فانسخه : یکی از مواردی که باعث ماندگار شدن رطوبت در ناحیه لگن می شود دفع نشدن کامل ادرار است که اگر طبق سنت قدیم با یک پارچه زیر شکم بشته شود و شکم بالا نگه داشته شود ادرار کامل دفع خواهد شد و شکم فشار بر مثانه نمی آورد که دفع ادرار به سختی ایجاد شود همین عمل را فانسخه های نظامی انجام می دهد و مداومت بر آن شکم را لاغر و قوت را بالا خواهد برد .
• 👈کم کردن مایعات: همانطور که گفته شد رطوبت زیاد باعث سستی و رخوت شده و چاقی شحمی و شکمی خواهد آورد کسانی که می خواهند لاغر شوند و چربی ها را در بدن آب کنند نباید مایعات به بدن زیاد وارد کنند چون مایعات سرد و تر است و باعث انجماد و سفت شدن چربی ها خواهد شد مخصوصاً در ناحیه شکم و مثانه که مرکز اجتماع رطوبت است مثل غذا زمانی که می خواهد طبخ شود اگر در هنگام طبخ آب به آن اضافه کنیم باعث سرد شدن چربی های و انجماد آن خواهد شد که در بدن انسان آب همین فعل را انجام خواهد داد .
• 👈عدم استفاده از فست فودها و خوراکی های مغازه ای
• 👈خوب جویدن غذا : غذا اگر خوب جویده شود هضم کاملی صورت می گیرد و فضولات ایجاد نمی شود که با جذب فضولات و غذای هضم نشده باعث چاقی شود چون غذا زمانی که هضم نشود غذای هضم نشده بعد از هضم سوم به اعضاء رفته و چون غلیظ است در اعضاء ماندگار می شود و قدرت سوخت و ساز شدن را ندارد و قابل دفع از طریق عروق و عرق شدن نیست و نیاز به حرارت زیادی دارد که چون حرارت در افراد عادی زیاد بالا نمی رود در اعضا و نواحی جلدی مانده و دچار چاقی خواهد شد .
  از جهت دیگر غذا هایی که جوید نشود عطش زیادی ایجاد می کند که با آب و رطوبت بتواند آن را دفع کند و این رطوبت زیاد باعث ماندگاری و سست شدن بدن خواهد شد .
• 👈کم خوری و کم نوشی
• 👈مصرف هاضوم ها : هر چه هضم غذا بالا رود چاقی کمتر می شود به همان دلیلی که عرض شد یکی جذب نشدن فضولات و دیگر کمتر شدن عطش بعد از غذا .
• 👈عدم خواب طولانی و زیاد : خواب سرد و تر است و زمانی که طولانی شد باعث غلیظ شدن چربی ها در بدن خواهد شد و دیگر اینکه کسانی که مدت طولانی پشت سر هم می خوابند باعث دفع نشدن رطوبت و ادرار خواهند شد و ماندگاری این ادرار در مدت طولانی باعث می شود که بدن راه دیگری برای خروج آن بیابد مثل اینکه آن را تبدیل به عرق کند و از ناحیه پوست خارج کند یا به سمت اعضای دیگر مثل پاها ببرد تا با تحریک زیاد و فعالیت آن را دفع کند که این رطوبت باعث ورم و چاقی در همان مواضع خواهد شد . دیده می شود معمولا کسانی که قبل از خواب زیاد مایعات می خورند و خواب طولانی دارند که ادرار خارج نمی کنند ورم حتی در زیر چشمان آنها زیاد می شود و چشمان آن ها پف خواهد کرد چون چشم هم مکان خروج رطوبت است که توسط اشک آن را دفع کند .
• 👈خوردن نمک در طول روز : نمک چربی سوزی می کند و هضم را بالا برده و هم کمک به باز شدن منافض عرق در بدن خواهد کرد که در دفع رطوبت بسیار مفید می باشد و شاید بتوان گفت کسانی که می خواهند لاغر شوند می توانند به عنوان یک قرص لاغری از نمک استفاده کنند و علاوه بر کم کردن مایعات و خوب جویدن غذا از نمک برای لاغر شدن استفاده کنند.
• 👈داشتن فعالیت بدنی و تحرّک : تا جایی که عرق زیاد شود و رطوبت دفع شود البته اگر هنگام تحرک و ورزش آب مصرف کنند خنثی کرده اند و هر آنچه توسط عرق دفع می کنند را جایگزین کرده اند .
• 👈خوردن سویق ها(سویق از طرفی عطش را کم کرده و از طرف دیگر در آب شدن چربی کمک می کنند و به جای آن گوشت می رویاند و جالب اینکه سویق باید خشک مصرف شود و خودش جذب رطوبت های اضافی بدن را می کند و بسیار به انسان قوت خواهد داد پس باید سویق را خشک و بدون هر گونه مایعات مصرف کرد .)
• 👈عدم استفاده از غذاهای رنگارنگ

🔹 علت ایجاد چاقی موضعی در افراد :

در خانم ها  بعلّت افتادگی لگن خاصره و رحم و مثانه و عدم تخلیه ی مناسب رحم و ازدیاد رطوبت در ناحیه ی لگن ، قسمت ران و سرین و پهلوها بیش از شکم بزرگ می شود.

در آقایان نیز به دلیل عدم تخلیه ی کافی رطوبت از ناحیه ی لگن ،این ناحیه بزرگ می شود که بیشتر معلول پروستات می باشد  .

نگه داشتن ادرار ، و عدم تخلیه ی به موقع و استفاده از توالت فرنگی و کم تحرّکی از عوامل افزایش رطوبت در ناحیه لگن و ران و پاها می باشد.

پس قطعا اگر ضعف به قوّت تبدیل شود ،این رطوبت و فضولات دفع خواهد شد .

به طور مثال کسی که دیابت دارد ،لاغر می شود ،چون حرارت تن برای تقویت اعضا بالا می رود .

بنابراین فرد دیابتی که چاق نباشد ،ضعفی ندارد .ولی فردی که انسولین مصرف می کند ،سستی در اعضایش پدید می آید و کبد و کلیه را ضعیف می کند و رطوبت جذب این اعضا می شود .

 

پس می توان نتیجه گرفت برای لاغر کردن چنین چاقی ،باید به بدن فرد قوّت داد که در بدن خوراکی ها چیزی از سویق بالاتر در بالا بردن سویق مخصوصا سویق جو نمی توانیم پیدا کنیم .

🔹 ارتباط مصرف مایعات و تجمع چربی در زیر پوست :

وقتی رطوبت در بدن کم باشد ،حرارت باعث می شود چربی را از سطح پوست دفع کند ،ولی بدنی که حجم زیادی از رطوبت را در خود دارد ،اضافه ی چربی که باید از زیر پوست خارج کند را در خود نگه می دارد .

می دانیم که نزدیک ترین راه خروج چربی ها ،پوست بوده و رطوبت باعث عدم خروج چربی از زیر پوست می شود .

هر بدنی به اندازه ی ضرورت چربی را جذب می کند و اضافه ی آن را دفع می کند.

خوردن مایعات زیاد ،باعث بالا رفتن حرارت شده و بدن به چربی بیشتری نیاز دارد و اجازه ی دفع چربی به بدن داده نشده و یبوست ایجاد می گردد تا این چربی در بدن نگه داشته شود .

تجربه ثابت کرده است ،در کسانی که حجم مایعات مصرفی خور را کاهش می دهند ،یبوست برطرف شده و مدفوعشان چرب تر می شود .

🔵 آیاخوردن ماهی و تخم مرغ بدن را لاغر می کند ؟!

•  ماهی :
  همانطور که گفته شد ،ضعف از حرارت و قوّت در سردی است و تا زمانی که بلغم و سردی به انجماد نرسیده است برای بدن مفید می باشد.
  پس باید به فرد چاق برای لاغر شدن غذایی داد تا قوّت در بدن او ایجاد شود و ضعف از بین برود .
  خوردن ماهی که غذایی سرد است، در حالت عادی ،صفرا را کاهش داده که باعث می شود فرد لاغر نشود و قوّت بگیرد ،و بلغم نیز غلبه پیدا نمی کند.
  ولی همین مصرف ماهی اگر پیوسته و زیاد باشد ،موجب سردیِ سنگینی خواهد شد که در بدن ایجاد انجماد کرده(غلبه ی بلغم ) و بسیار لاغر می کند.
• تخم مرغ :
  مصرف تخم مرغ در حالت عادی ، قوّت می آورد ،زیرا صفرای طبیعی به بدن می دهد ولی افراط در خوردن تخم مرغ به دلیل غلبه ی صفرا ،لاغر کننده است .
  خوردن همزمان تخم مرغ و ماهی چون هضم را ضعیف می کند باعث چاقی خواهد شد و قولنج هم می آورد .

🔵 چیزهایی که باعث لاغری بدن می شود که موجب ضعف بدن هستند (بدن را آب می کند.) :

👈پیوسته و زیاد خوردن تخم مرغ

👈پیوسته و زیاد خوردن ماهی

👈پرخوری

👈خوردن شکوفه ی خرما

👈خوردن تفاله (ته مانده)ی روغن

👈خوردن گردو مخصوصا در تابستان (باعث بالا رفتن حرارت در بدن شده و گوشت بدن را آب می کند .)

👈بیماری های اعصاب

👈همّ و غم شدید

👈غلبه ی صفرا (گوشت را آب می کند.)

👈غلبه ی بلغم (بدن را ذوب می کند .)

👈گوشت خشک شده (از جمله سوسیس و کالباس و امثالهم)

👈پنیر

👈بدن را در معرض هوای اوّل پاییز قرار دادن

👈حمام و استخر رفتن با شکم پر

👈همبستری در حالت سیری و پری شکم

👈نکاح با پیرزن ها

🔵 چیزهایی که باعث چاقی (گوشت آوردن) و قوّت بدن می شود :

👈استفاده از لباس های کتان

👈استفاده از عطرهای طبیعی و بوی خوش : بوی خوش مغز را آرام کرده و از هم و غم انسان را دور می کند برای همین باعث چاقی انسان خواهد شد .

👈نوره کشیدن

[*نوره دفع رطوبت می کند.]

🌺 《امام کاظم (ع) می‌فرمایند: «ان النورة تزيد في ماء الصلب، وتقوي البدن، وتزيد في شحم الكليتين، وسمن البدن.»نوره آب کمر را زیاد می‌کند و بدن را تقویت می‌کند و قلوه پیه را زیاد می‌کند و بدن را چاق می‌کند.》

👈خوردن سویق (گوشت می‌آورد)

👈دلک و غمز

👈دُهن (روغن مالی کردن بدن )

👈خوردن آب فاتر

👈خوردن انار

👈خوردن خرما با آب فاتر یا خیار

*(به طور کل خوردن خرما همراه یک خوراکی رطوبی )

👈یک روز در میان حمام رفتن و حمام با شکم نیمه پر

👈پس از صرف غذا،دراز کشیدن به پشت و پای چپ را روی پای راست انداختن

[ امام صادق (علیه السّلام): دراز کشیدن پس از غذا باعث چاق شدن بدن ،هضم شدن غذا و بیرون کردن درد از جسم است. ]

👈بدن را در معرض هوای آخر زمستان قرار دادن

👈گوشت گوسفند

👈شیر

👈سنجد

👈سبزیجات

👈انجیر

👈غذای شیر و گوشت و حلیم

👈سویق به همراه روغن زیتون

👈ترید خوردن

👈خوردن ماهی در وقت چاشت

👈حقنه یا تنقیه کردن (باعث گشادگی روده ها می شود که خود باعث ماندن بیشتر غذا داخل روده می شود )

👈تنفس صحیح

 

🔹 چاقی صورت :

👈خوردن سویق مخصوصا همراه روغن زیتون

👈مالش روغن جوانه گندم به دست غیر (فرد دیگری انجام دهد.)