هاضوم

دستگاه هاضمه به معنای دستگاه گوارش است. هاضمه، از ریشه «هضم» گرفته شده است به معنی گوارش دهنده و هاضوم، از همین ریشه است به معنی کمک‌کننده به هضم‌ و گوارش‌.

طبق روایات، هاضوم ترکیب سه گانه از آویشن، زنیان و سیاه دانه به نسبت مساوی است که آسیاب شده و مخلوط می شوند و قبل از غذا با نمک خورده می شود و البه بعد از غذا هم می توان مصرف کرد.

روایت پیامبر در مورد هاضوم:

• پیامبر(ص) فرمودند اگر هاضوم مصرف کنم نگاه به غذا نمی‌کنم که آیا ضرر دارد یا نه.
• پیامبر (ص) خواستند که زنیان و آویشن و سیاه‌دانه برایش بیاورند، زمانی که غذای (سفید) سنگین میل می‌کردند یا غذایی که مشکلی داشت، از این دارو استفاده می‌کردند و به آن نمک اضافه می‌کردند و غذا را با آن شروع می‌کردند و می‌فرمودند دیگر اهمیت نمی‌دهم که چه می‌خورم و نیز می‌فرمودند این معده را تقویت و بلغم را قطع می‌کند و این ایمنی از لقوه است.

«أنه دعا بالهاضوم والسعتر والحبة السوداء فكان يستفها إذا أكل البياض وطعاما له غائلة. وكان يجعله مع الملح الجريش ويفتتح به الطعام. ويقول : ماأبالي إذا تغاديته ما أكلت من شيء. ويقول : هو يقوي المعدة ويقطع البلغم وهو أمان من اللقوة.»

خواص هر کدام از ترکیبات هاضوم در روایات

خواص سیاه دانه

• پیامبر اکرم (ص) سیاه دانه را درمان هر دردی به جز مرگ دانسته اند.
• در آن شفای هر بیماری است جز سام یعنی مرگ (فِيهَا شِفَاءٌ مِنْ كُلِّ دَاءٍ إِلَّا السَّامَ يَعْنِي الْمَوْت)
• همانا سیاه دانه مبارک است بیماری نهفته از بدن را خارج می‌کند. (أَنَّ حَبَّةَ السَّوْدَاءِ مُبَارَكَةٌ تُخْرِجُ الدَّاءَ الدَّفِينَ مِنَ الْبَدَن‌)
• در سیاه دانه شفای از هر دردی است. (في الحبة السوداء شفاء من کل داء)
• همانا در سیاه دانه شفای همه بیماری ها است، پس من از آن استفاده می‌کنم برای تب و میگرن و درد و التهاب چشم و شکم درد و برای کل درد هایی که بر من عارض می‌شود پس خداوند مرا با آن شفا می‌ دهد.
• امام صادق (ع) می‌فرمایند: «إن في الشونيز شفاء من كل داء، فأنا آخذه للحمى والصداع و الرمد و لوجع البطن و لكل ما يعرض لي من الاوجاع فيشفيني الله عزوجل به.»
• همچنین در روایاتی آمده، بهترین درمان ها حجامت و فصد و سیاه‌دانه است. پس سیاه‌دانه داروی عام است و شفای همه بیماری ‌ها، و چیزی که شفا ست ضرر ندارد.

سیاه دانه حاوی مقدار زیادی پتاسیم، آهن، امگا 3، ویتامین های ب 1، ب 2، ب 3 و چربی های مفید است.

منبع خوبی از کلسیم، آهن، روی، مس، تیامین، نیاسین، فسفر، اسیدفولیک، خواص آنتی‌اکسیدانی، ضدالتهابی دارد که از بدن در برابر آسیب سلولی و بیماری ‌های مزمن محافظت می‌کند. ضد انگل، ضد باکتری و مسهل است، تنظیم فشار خون و قاعده آور و مفید برای معده، ریه و سرماخوردگی است. از روغن آن هم استفاده می شود و در ترکیب انفیه هم وجود دارد و عطسه آور است و برای مشکلات مغزی مفید است. همچنین از دود سیاه دانه استفاده می شود و سوخته آن به همراه عسل برای عفونت ها مفید است.

خواص آویشن

• امام صادق (ع) می‌فرمایند: ان الصعتر ينبت زئير المعدة. (آویشن سبب رویش پرز معده می شود)
• آویشن دارای کالری، پروتئین، چربی های مفید، کربوهیدرات، فیبر، ویتامین آ و سی، فیبر، آهن و منگنز است. خاصیت ضد عفونی کننده و ضد باکتریایی دارد. در درمان سرماخوردگی به کار می رود و مفید برای ریه و سرفه های خلط دار است. از دود آن هم استفاده می شود.
• آویشن داروی شاخص معده و مشکلات معده است و معده را دباغی می‌کند و مستقلا و به تنهایی برای معده خیلی مفید و موثر است. برای چاشنی بعضی از غذا ها نیز به کار می رود.

خواص زنیان

• الثفاء دواء لكل داء ولم يداو الورم والضربان بمثله (ثفا درمان کل بیماری ‌هاست، انواع ورم و ضربان دارویی بهتر از ثفا ندارد).
• برای ثفا سه کلمه معنی کرده اند، یا زنیان است یا خردل است یا تخم شاهی، که هر سه برای داروی ثفا ترکیب و استفاده می شود. و جزو داروهایی است که مصرف آن بسیار توصیه شده است.
• زنیان برای غلبه بلغم بسیار مفید است یعنی درمان یک سوم از بیماری ها و جزء خوراکی هایی است که مصرف آن ضرر ندارد.
• زنیان دارای پروتئین، چربی های مفید، مواد معدنی، فیبر، کربوهیدرات است. همچنین دارای کلسیم، تیامین، ریبوفلاوین، فسفر، آهن و نیاسین می باشد. ضد التهاب و ضد باکتری و خواص آنتی اکسیدانی فوق العاده زیادی است. ضد نفخ قوی است و برای دستگاه گوارش و معده و هضم غذا، رحم، ریه و کلیه ها مفید است.
• طبق روایت از امام کاظم (ع): هرکس می خواهد مصرف ماست به او ضرر نرساند آن را با زنیان استفاده کند، در ترکیبات بعضی از داروها به کار می رود مانند: مرکب 2 که برای معده مفید است و مرکب 4 و مسخن که ترکیب گردو و زنیان است و برای کلیه ها بسیار مفید است.

خواص هاضوم

برای درمان تمام ناراحتی های عمومی گوارشی چون ضعف معده، نفخ، سوزش، سنگینی و رفلاکس معده، تقویت و رشد پرزهای معده، رودل، درد شکم، افزایش اشتها، دفع بلغم مناسب می دانند. همچنین خوردن این ترکیب را برای زمانی که غذای سنگین خورده می‌شود سفارش می‌کنند.

از روایات در مورد هاضوم فهمیده می شود که پیامبر (ص) وقتی از این ترکیب استفاده می نمودند بیمار نبودند، یعنی مختص استفاده برای بیمار نیست و آن را به عنوان یک آداب غذایی رعایت می نمودند. پس نتیجه گرفته می شود که استفاده از این ترکیب به طور معمول و روزمره و در موقع سلامتی هم قابل استفاده است و برخلاف تصور عموم هیچ گونه ضرری ندارد و به عنوان دارو نیست که مصرف روزمره آن باعث وابستگی یا ایجاد عوارض بر روی بدن شود.

هاضوم را از کودکی می توان استفاده کرد و برای خانم های باردار و شیر ده هم منع مصرف ندارد.

طریقه مصرف:

• یک قاشق چایخوری تا یک قاشق مرباخوری با کمی نمک قبل از غذا بدون آب و بعد از غذا به همراه آب میل شود.
• افراد دو تا هفت سال نصف و زیر دو سال یک چهارم بزرگسالان میل کنند.
• برای برخی بیماری ها مصرف تا یک قاشق غذا خوری هم می توان استفاده کرد.
• مصرف هاضوم بصورت خشک توصیه شده و روایت ترکیب این سه را گفته، بنابراین چیز دیگری به این ترکیب نباید اضافه شود.
• هاضوم را به همراه نمک قبل از هر میوه و خوراکی که خورده می شود نیز می توان استفاده کرد.