آداب میوه خوردن

طیف بزرگی از خوراکی ها میوه ها هستند. طبق روایتی از امام صادق (ع)، هر ميوه كه از زمين برآيد و براى آدمى غذا باشد و سود و نيرو دهد خوردنش حلال و اگر زيان زند حرام است. حال خوردن همین میوه های حلال هم آدابی دارد. مشروح این آداب در کتاب “حقایقی درمورد وقایه (پیشگیری)۱”، گفته شده است. و در ادامه به صورت مختصر به آن می پردازیم. با ما همراه باشید.

شستن ميوه با آب‏

از اولین آداب میوه خوردن شستن و آب زدن میوه هاست.

امام صادق (ع): هر ميوه زهرى دارد و چونش آورديد آن را بشویيد و آب بدان برسانيد. (محاسن)

آب به همراه میوه یا بعد از آن

بعضی گفته‌اند که خوردن آب به همراه میوه اشکال دارد. طبق حدیث بالا که بحث شستن میوه با آب بیان شده و گاهی فرموده‌اند میوه را درون آب فرو برید و تناول کنید که باز هم اشاره به شستن آن شده، ما برداشت کرده‌ایم که آب به همراه میوه هیچ ضرری ندارد چون چیزی که ضرر دارد چه کم و چه زیاد آن هیچ تفاوتی ندارد و ضرری که در زیاد آن است در کم آن به تدریج بر بدن عارض می‌شود و اگر موجب ضرر می‌شد هیچگاه اهل بیت به آن امر نمی‌کردند و یا قیدی بر آن می‌زدند که ضررش برای ما آشکار شود.

علاوه بر این در عمل رسول خدا بسیار وارد شده که حضرت آب و خرما را با هم می‌نوشیدند و در بعضی روایات آمده که حضرت هیچگاه آب را بدون خرما تناول نکرده‌اند. (مكارم)

خوردن میوه به همراه غذا

در قدیم سنت بود که گاهی غذا را همراه با میوه می‌خوردند. ولی امروزه از این کار نهی می‌کنند. ما با استناد به سیره‌ نبوی هیچ گونه ضرری بر آن نمی‌بینیم و خوردن آن را به همراه غذا بدون اشکال می‌دانیم.

اميرالمؤمنين (ع) فرمود: ترنج را پيش و پس غذا بخوريد كه خاندان محمّد (ص) چنين كنند. (خصال)

بردن نام خدا به هنگام خوردن

پيامبر خدا (ص): هر كس ميوه بخورد و اين خوردن را با نام خدا آغاز كند، ميوه به او زيانى نمى‏رساند. (مستدرك الوسائل)

دعا كردن به هنگام ديدن ميوه‌ی نوبر

امام على (ع): پيامبر خدا، چون ميوه‏اى نو مى‏ديد، آن را مى‏بوسيد و بر روى چشمان و دهانش مى‏نهاد و سپس مى‏گفت: خداوندا چنان كه آغاز اين را در عافيت به ما نشان دادى، پايان آن را نيز در عافيت به ما بنمايان. (مكارم الأخلاق)

خوردن میوه در اول فصل و پرهیز در آخر فصل

امروزه با وجود سردخانه‌ها و ایجاد گلخانه‌ها و انتقال میوه از مناطق گرمسیر به مناطق سردسیر و بالعکس، کاری کرده‌اند که بعضاً افراد نمی‌دانند برخی از میوه‌ها مخصوص کدام فصل است.

پيامبر خدا (ص): بر شما باد ميوه در هنگام روى كردنش؛ چرا كه در اين هنگام، مايه‌ی سلامت تن و از ميان رفتن اندوه است. نيز آن را در هنگام پشت كردن واگذاريد؛ كه در اين هنگام، دردى براى تن است. (بحار الأنوار)

منع کندن پوست میوه‌ها

از ابن القدّاح درباره امام صادق (ع) روايت شده است كه ايشان پوست كندن ميوه را دوست نداشت. (الكافي)

با دست خوردن

عَنْهُ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِيسَى عَنْ أَبِي أَيُّوبَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: شَيْئَانِ يُؤْكَلَانِ بِالْيَدَيْنِ جَمِيعاً الْعِنَبُ وَ الرُّمَّانُ. (المحاسن)

امام ششم (ع) دو چيز را با دست خورند؛ انگور و انار.

پرهيز از خوردن چند ميوه با هم‏

علامه مجلسی در بحار جمع بین احادیث در این باب را اینگونه آورده‌اند:‏

نهى از خوردن دو ميوه با هم يك ادب اجتماعى است، نه يك توصيه‌ی طبّى، و مراعات اين ادب، هنگامى لازم است كه دو نفر بخواهند با همديگر ميوه بخورند و ميوه به اندازه كافى وجود نداشته باشد.

بديهى است كه اگر ديگرى در آن ميوه شريك باشد مراعات حقّ او، يك ادب وجوبى و اگر شريك نباشد، ادبى استحبابى است.

از امام كاظم (ع) درباره‌ی با هم خوردن انجير و خرما و ديگر ميوه‏ها پرسيدم. فرمود: پيامبر خدا، از همراه كردن دو ميوه‏ نهى فرموده است. پس اگر تنها بودى، هر گونه كه دوست دارى بخور. امّا اگر در جمع شمارى از مسلمانان بودى، ميوه ‏ها را با هم نخور.

میوه‌ کال

در روایات بسیاری از چیدن میوه‌ی کال و نارس نهی شده است و برداشت ما هم از همین دسته روایات است. زمانی که در مورد کندن آن نهی می‌شود مصرف آن هم به طریق اولا جایز نمی‌باشد.

میوه را بهتر است در زمانی بچینند که کاملاً رسیده و تا زمان جداشدن از درخت تغذیه کافی شده باشد و خواص آن بیشتر شود. و تا آن زمان میوه را جدا نکنند. مثال آن همانند بچه‌ای است که در شکم مادر زودتر از اتمام زمان حمل به دنیا بیاید که به این بچه نارس می‌گویند و اعضا و جوارح آن کامل نشده باشد.

از امام حسن عسكرى (ع) روايت شده كه فرمودند: پس در چيدن‏ ميوه‌ی نارس شتاب نكن كه تنها تو در وقت خودش مى‏توانى‏ به آن دست يابى. (منابع فقه شيعه)