کبد چرب

کبد چرب، مشکی است که امروزه به علت جایگزین شدن روغن های کارخانه ای به جای روغن حیوانی و روغن دنبه، مصرف مایعات زیاد به خصوص آب سرد و نوشابه بین غذا، شایع شده ، و زمینه سودجویی افراد مختلف با ادعای یافتن دارو برای آن یا روش های درمانی عجیب ایجاد شده است. در صورتی که این بیماری به سادگی، بدون مصرف دارو و فقط با رعایت یک سری از آداب صحیح سبک زندگی درمان می شود، حتی اگر در بالاترین درجه، یعنی گرید ۳ قرار داشته باشد.

دیدگاه طب جدید

کبد چرب یکی از شایع‌ ترین بیماری های کبد است که به دلیل تجمع چربی در آن ایجاد می‌شود. جگر چرب هنگامی ایجاد می‌شود که بدن چربی زیادی تولید کند، یا به اندازه کافی چربی را دفع نکند. چربی اضافی در سلول‌های کبدی ذخیره می‌شود. شایع‌ ترین علت بروز این بیماری اعتیاد به الکل است. اما در مورد افرادی که الکلی نیستند در بسیاری از موارد پزشکان نمی‌دانند چه چیزی باعث ایجاد آن می‌شود.

کارشناسان طب جدید هنوز به طور دقیق نمی‌دانند، چرا در برخی افراد دور این اندام چربی تجمع‌کرده و در برخی دیگر از افراد این عارضه ایجاد نمی‌شود. اما این بیماری را به مواردی مثل: اضافه وزن، مقاومت به انسولین، قند و چربی بالای خون و…

دیدگاه طب اسلامی، سنتی

کبد چرب چیست و چگونه ایجاد می شود؟

برای پاسخ به این سوال، بهتر است ابتدا با ساختار کبد و وظایف آن آشنا شویم.

کبد و ساختار آن

کبد یکی از اعضای رئیسه و غده ای حجیم است، به رنگ قرمز مایل به قهوه‌ای، در سمت راست شکم زیر دنده ها قرار دارد. وزن کبد با خون موجود در آن، حدود ۲۴۰۰ گرم و در انسان مرده حدود ۱۵۰۰ گرم می باشد.

زمانی که غذا در معده و روده هضم می شود موادی از آنها به دست می آید که در طب سنتی به آن «کیموس» می گویند. این مواد از راه رگ های خاصی به نام «ماساریقا» به سمت کبد می روند. کبد با فعل و انفعالاتی که در کیموس انجام می دهد، خون و مواد مغذی مورد نیاز برای همه سلول های بدن را فراهم می کند و چهار خلط مورد نیاز بدن یعنی دم، صفرا، بلغم و سودا در کبد ساخته می شوند و هر کدام برای انجام وظایف خود به محل مناسب فرستاده می شوند.

کبد همچنین عمل ذخیره سازی مواد غذایی و‌ سم زدایی را نیز بر عهده دارد و مواد سمی را از طریق ادرار دفع می کند.

چرا کبد چرب ایجاد می شود؟

اگر غذا در معده و روده به درستی هضم نشده باشد، حرارت کبد برای هضم غذا افزایش می یابد و حالت عطش شدید برای فرد ایجاد می شود. اگر در این حالت آب یا مایعات بسیار سرد بنوشد، چربی های موجود در کبد در سطح آن  رسوب خواهند کرد و به مرور زمان باعث ایجاد کبد چرب خواهند شد. همچنین با مصرف آب سرد بین غذا، مزاج معده نیز سرد خواهد شد و دیگر توان هضم کامل غذا را نخواهد داشت، که این علت مضاعفی برای افزایش حرارت کبد نیز خواهد بود.

اگر وضعیت کبد به همین صورت ادامه پیدا کند، سیستم مدبره برای دفع این چربی، حرارت را افزایش می دهد که نتیجه آن، عطش شدید، تیرگی پوست، ایجاد لکه های قهوه ای پشت دست و صورت و ریزش مو خواهد بود.

در این مرحله نیز اگر درمانی صورت نگیرد، با افزایش مداوم حرارت، بافت کبد به تدریج تخریب می شود و فرد دچار فیبروز و سیروز کبدی خواهد شد، که از نظر پزشکی نوین این آسیب غیر قابل بازگشت و جبران ناپذیر است. در صورتی که از نظر طب سنتی، با رعایت مواردی که ادامه ذکر خواهد شد، کاملا قابل درمان است.

علائم کبد چرب یا تجمع چربی در کبد

• تلخی دهان هنگام صبح (که نشان دهنده غلبه صفراست).
• احساس خستگی.
• سخت بیدار شدن از خواب در هنگام صبح.
• جوش های روی پوست.
• چاقی و اضافه وزن به خصوص در نواحی شکم مخصوصا در سن جوانی.
• خارش پوست و خارش سر.
• خشکی دهان.
• بوی بد دهان.
• از دست رفتن شفافیت چشم ها و زرد رنگ و کدر شدن چشم و رنگ پوست.
• یبوست و دفع ناقص روده ها.
• کم خونی.
• تیرگی رنگ پوست و چهره.
• گودی چشم و سیاهی زیر چشم.
• حالت تهوع.
• عرق بد بو‌.
• لکه های سیاه بخصوص پشت دست و ساق پا و روی گونه ها و افزایش خال های پوستی.
• چربی بیش از حد پوست بدن یا سر یا موها.
• عفونت یا چسبندگی شدید مدفوع به سنگ توالت.
• درد پشت سر.
• ورم پا.
• سنگ کیسه صفرا.

عواملی که باعث بالا رفتن حرارت کبد و ابتلا به کبد چرب می شوند

تمام غذاهایی که هضم ضعیف دارند مانند نان بدون سبوس و برنج بدون سبوس، نان های فانتزی و ساندویچی و مانند آن.

و عواملی که موجب ضعف در هضم غذا می شوند مانند:

• آب همراه با غذا یا بلافاصله بعد از غذای چرب و گوشتی به خصوص آب سرد و نوشابه،
• غذاها و میوه های سرد که داخل یخچال بوده اند و بستنی،
• گوجه و رب گوجه،
• سیب زمینی،
• مصرف گوشت مرغ، گاو و سوسیس و کالباس،
• لبنیات،
• نوشیدنی های دارای الکل و رنگ های غیر طبیعی،
• داروهای شیمیایی به خصوص انواع آنتی بیوتیک هاو مسکّن ها،
• نمک ید دار تصفیه شده،
• استرس و اضطراب ناشی از عواملی مانند افتادگی ناف، هول داشتن و…
• مشروبات الکلی؛ علت اینکه مشروبات الکلی باعث چربی کبد و خراب شدن کبد می شود این است که الکل باعث انسداد مجاری شده و خروجی ها را می بندد، برای همین حرارت ایجاد شده از ناحیه شراب به سمت سر حرکت کرده و یا در کبد حبس می شود. این حرارت زیاد موجب از بین رفتن کبد و زائل شدن عقل خواهد شد، ولی سرکه اسیدی است و مجاری خروجی را باز می کند به همین جهت بعد از خوردن سرکه افراد به عرق کردن یا ادرار زیاد دچار می شود. نه تنها حرارت را بالا نمی برد بلکه باعث کاهش حرارت و نافع کبد بوده و عقل را زیاد می کند. بنابراین می توان گفت یکی از عواملی که باعث حرام بودن آن در اسلام شده است، همین امر می باشد.
• درست نجویدن غذا، ریزه خواری و مصرف چند وعده غذا با فاصله کمتر از ۷ ساعت. سیستم مدبره با ورود هر وعده غذایی جدید، حرارت بدن را برای هضم آن بالا می برد و غذا مدت زمان بیشتری در روده ها ماندگار می شود، که همین امر موجب یبوست و در نتیجه بالا رفتن حرارت کبد خواهد شد.

 بهترین راه درمان کبد چرب

• همانطور که گفته شد کبد چرب با بالا رفتن حرارت کبد همراه است که انجام فصد اکحل دست راست توسط فصاد حاذق در این بیماری مخصوصا در گرید دو و سه بسیار حائز اهمیت و درمان کننده و پایین آورنده حرارت کبد است.
• مصرف سرکه به خصوص بعد از غذا برای کاهش حرارت کبد و عطش شدید بسیار موثر می باشد.
• ماءالجبن یا آب پنیری که با سرکه خانگی انگور درست شده باشد به مدت چهل روز، روزی یک لیوان میل شود.
• تورکه سرکه انگور خانگی (تفاله مانده از صاف شده سرکه خانگی انگور) همراه با نان جو روزی یک وعده تا چهل روز میل شود.
• مصرف جوشانده غلیظ سنا با عسل به مدت چهل روز صبح ناشتا بسیار مثمر ثمر خواهد بود به صورتی که شب قبل، یک الی دو قاشق روغن زیتون اصلی میل شود. ( با کاهش مصرف آب و مایعات، مصرف جوشانده سنا، دل پیچه و دل درد ایجاد نمی کند)
• روغن زیتون بکر بودار (تصفیه نشده) همراه با سرکه انگور خانگی بعد از غذا یک الی سه قاشق غذا خوری.
• مصرف هاضوم (پودر زنیان، آویشن و سیاهدانه آسیاب شده) با نمک دریا، قبل و بعد از غذا، به هضم غذا بسیار کمک می کند، در نتیجه یکی از درمان های پایین آوردن حرارت کبد یا درمان کبد چرب نیز می باشد.
• مصرف روغن بادام شیرین روزی یک قاشق مرباخوری یا ۷ عدد بادام شیرین یا سویق بادام به بازسازی بافت کبد و سلامت آن بسیار کمک خواهد کرد.

تقویت کبد

در صورتی که بخواهید کبد را تقویت کنید، ضمن اینکه باید از خوردن چربی ها و روغن های  ناسالم بازاری و مواردی که ذکر شد، خودداری نمایید، از خوراکی هایی که کبد را تقویت می کنند بیشتر استفاده کنید مانند:

کاسنی، کدو، خرفه و تخم خرفه، انار به همراه پیه آن،  خیار چنبر، اسفرزه، سکنجبین، روغن زیتون، سیب درختی، انجیر، به شیرین، زیره سیاه، شوید، شاه تره،، ترنجبین، عناب، زرشک، گل محمدی.