شبکه های اجتماعی
فروش ویژه
299.000 تومان
مقالات اخیر

پلاکت خون

پلاکت خون

آنچه در این مقاله خواهید خواند

سلول های موجود در بافت خون، معمولاً سه نوع هستند؛ گلبول های قرمز یا اریتروسیت ها، گلبول های سفید یا لوکوسیت ها و پلاکت خون یا ترومبوسیت ها.

پلاکت های خون  در مغز استخوان ساخته می شوند و در انعقاد خون و جلوگیری از خونریزی نقش بسیار مهمی دارند، همچنین در ایجاد یا تخریب سلول های سرطانی و فاکتورهای رشدی مشتق از پلاکت نیز مشارکت دارند.

پزشکان با بررسی آزمایش شمارش کامل خون (CBC) قادر به بررسی این سلول های حیاتی هستند که گاهی اوقات ترومبوسیت نیز نامیده می شود.

در ادامه با پلاکت و بیماری هایی که ممکن است در اثر افزایش یا کاهش بیش ازحد آن ایجاد شوند، آشنا می شویم.

پلاکت خون پایین

یکی از مهم ترین علائم اختصاری آزمایش خون، PLT یا همان پلاکت خون است. کاهش تعداد ترومبوسیت ها، ترومبوسیتوپنی نامیده می شود. در این شرایط تعداد پلاکت ها کمتر از ۱۵۰ هزار عدد در هر میکرولیتر خون است. اگر این کاهش خفیف باشد ممکن است هیچ علائمی نداشته و اختلالی در مسیر لخته شدن یا خونریزی ایجاد نکند. البته این نشانه ها در افراد مختلف متفاوت است. در ادامه برخی از شایع ترین علل بروز کم شدن تعداد این سلول ها را بررسی می کنیم.

علت کاهش پلاکت خون

از مهمترین علت های کاهش پلاکت خون می توان به موارد زیر اشاره نمود:

به دام افتادن در طحال

طحال یکی از اندام های داخلی است که در سمت چپ شکم و در پایین قفسه سینه قرار گرفته است. در حالت طبیعی طحال وظیفه مقابله با عفونت ها  و به دام انداختن و تجزیه گلبول های قرمز پیر و فرسوده را بر عهده دارد. همچنین جایگاه نگهداری سودا و فرستادن آن به معده نیز توسط طحال انجام می شود که موجب افزایش اشتها و هضم بهتر غذا خواهد شد.

ابتلا به بعضی از بیماری ها، باعث تورم طحال و به دام افتادن تعداد زیادی پلاکت در آن شده که باعث کاهش شدید پلاکت ها در گردش خون می شود.

همچنین تورم طحال، باعث غلبه سودا و افزایش حرارت کبد نیز می شود زیرا سیستم مدبره بدن به صورت طبیعی برای مقابله با انسداد و گرفتگی حرارت را در کبد بالا می برد، بنابراین می توان یکی از علت های مهم افزایش حرارت کبد و ابتلا به بیماری های کبدی را تورم طحال و حبس سودا در آن دانست.

کاهش تولید پلاکت در مغز استخوان

پلاکت ها در حالت طبیعی در مغز استخوان تولید شده و به جریان خون وارد می شوند. عواملی در کاهش تعداد پلاکت های خونی تاثیر گذار هستند مانند:

  • بعضی از انواع آنمی یا کم خونی.
  • عفونت های ویروسی مثل هپاتیت C و ایدز.
  • شیمی درمانی و پرتودرمانی.
  • سرطان خون یا لوسمی.
  • حمله سیستم ایمنی بدن به پلاکت ها.
  • همچنین ابتلا به بعضی از بیماری های خود ایمن مانند لوپوس و روماتیسم مفصلی. در این بیماری ها سیستم ایمنی بدن به اشتباه پلاکت ها را مورد هدف قرار داده و آن ها را تخریب می کند.
  • علاوه بر آن عوامل دیگری مانند مصرف لبنیات به خصوص لبنیات موجود در بازار، آب و مایعات زیاد، ماندگاری رطوبت در مثانه و رحم نیز موجب سست شدن استخوان و ضعف تولید انواع سلول های خونی می شوند.

پایین بودن پلاکت خون

ضعف کلیه ها

کلیه زمانی که به خوبی فعالیت خود را انجام ندهد و رطوبت را از خون به طور کامل جدا نکند، سبب می شود مقدار بالای اسید وارد خون شود، که این خود باعث سوزاندن پلاکت ها و ضعف آنها خواهد شد. مطمئن باشید کسانی که موجب مشکلات ضعف پلاکت هستند اگر ادرار خود را به طور کامل دفع نکنند و مایعات زیاد مصرف کنند، بهبودی برای آنها حاصل نخواهد شد.

عوارض جانبی داروها

بعضی از داروها با تأثیر منفی بر عملکرد سیستم ایمنی، سبب تخریب پلاکت ها می شوند. از این داروها می توان هپارین، کینین، آنتی بیوتیک های حاوی سولفور و داروهای ضد تشنج را نام برد.

تاثیر عوامل ماوراء الطبیعه

یکی از مشکلات شایعی که می تواند ارتباط زیادی با عدم رعایت سبک درست زندگی داشته باشد مشکلات مربوط به خون و مخصوصا تولید پلاکت است.

شیطان که به تعابیر زیادی در روایات بیان شده است، جایگاهش خون انسان است. هرچه خون بیشتر باشد مقدار آن هم زیادتر خواهد شد، برای همین در روایت آمده مجاری شیطان را با روزه داری تنگ کنید، یا حجامت که خون دفع می کند را عامل دفع شیطان می داند. حتی کسی که دچار جن زدگی و درگیری با شیطان شده و جزع و فزع دارد را حضرت می فرمایند باید فصد اکحل انجام دهد تا بهبودی برایش حاصل شود. از این رو شیطان، که همان میکروب داخل خون هم می توان از آن نام برد و علت ضعف پلاکت و خوردن و سوزاندن پلاکت های خونی می شود، با حجامت می توان این فضولات را دفع گرده و عامل آن را در بدن کم نمود.

شیطان از جنس آتش است و هرچه حرارت و صفرا که آن هم آتش است در خون بیشتر شود می تواند عامل سوخته شدن پلاکت ها در خون شود. به طور مثال آنچه باعث پایین آوردن حرارت خون می شود باعث بالا رفتن پلاکت خواهد شد مثل تمر هندی که در ادامه خواهد آمد، هلیله، شکر نیشکر، کدو، سرکه و روغن زیتون، باقالا، برگ چغندر، شبدر، سیب، سویق سیب، سویق کدو، سویق باقالا، نان جو، حجامت عام و سر و…

هر آنچه که قابض باشد و بتوان به خون داد می تواند عامل کم کردن فضولات خون و قبض عفونت ها شود، میکروب ها و فضولات خون را کم کرده و باعث جمع شدن و قبض آنها می شود. مثل تمر هندی که بسیار مثال آن را خواهم زد، گزنه، دود اسفند که به ریه کشیده شده و وارد ریه و به سرعت به خون منتقل شده و پلاکت را به سرعت بالا می برد. برای همین کسانی که ضعف پلاکت دارند مدام دود اسفند را به ریه بکشند. خود اسفند که یک قابض بسیار شدید است را روزی دو الی سه قاشق غذا خوری بخورند، هسته انار یا پیه انار را خشک کرده و آسیاب کنند و روزی دو الی سه قاشق آن را با عسل بخورند، پوست انار را جوشانده و آب آن را به جای مایعات در طول شبانه روز مصرف کنند. عناب، سنجد، گل محمدی، هلیله از قابضاتی است که بسیار در بالا بردن پلاکت خون کمک خواهد کرد.

پلاکت خون پایین چه علائم و عوارضی دارد؟

ترومبوسیتوپنی یا پلاکت خون پایین می تواند خفیف باشد و علائم و نشانه های بسیار اندکی بروز دهد و یا آن چنان شدید باشد که منجر به خونریزی داخلی شود. شایع ترین علائم پلاکت خون پایین به صورت زیر است:

  • کبود شدن آسان و وسیع پوستی.
  • خونریزی سطحی که به شکل لکه های پوستی بنفش متمایل به قرمز در قسمت پایین پاها ظاهر می شود.
  • خونریزی زیاد از بریدگی و جراحت ها.
  • وجود خون در ادرار و مدفوع.
  • خونریزی از لثه و بینی.
  • قاعدگی با خونریزی شدید.
  • خستگی و ضعف.
  • متورم شدن طحال.

بیماری پلاکت خون

پرهیز غذایی

مهم ترین مواد غذایی که باید از آن ها پرهیز کرد شامل موارد زیر است:

  • مایعات زیاد، لبنیات، نان و برنج بدون سبوس.
  • خوراکی ها و نوشیدنی های کارخانه ای به علت دارا بودن آسپارتام که یک شیرین کننده مصنوعی است و کینین.
  • مصرف گوجه و مشتقات آن، و سیب زمینی به علت افزایش غلظت خون و ایجاد سودای ناصالح.
  • دیر خوابیدن در شب و خوابیدن در زمان بین الطلوعین و هنگام غروب آفتاب، که بدترین زمان های خوابیدن است.
  • مصرف قرص های شیمیایی مکمل اسید فولیک، آهن و انواع ویتامین ها.

پلاکت خون بالا

افزایش پلاکت خون که ترومبوسیتوز نام دارد، زمانی اتفاق می افتد که مغز استخوان بیش ازحد معمول، پلاکت تولید نماید. بالا بودن پلاکت خون یکی از علت های مهم لخته  شدن خون و ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی است.

دلایل افزایش پلاکت خون

  • غلبه دم یا افزایش تولید خون و به دنبال آن افزایش حرارت و سوختن خون.
  • آسیب دیدگی یا زخم عمیق.
  • مصرف قرص های ضدبارداری که موجب حبس قاعدگی و افزایش غلظت خون خواهد شد.
  • فعالیت بدنی شدید و طولانی مانند دویدن طولانی مدت.

انتقال پلاکت نیز مانند انتقال خون موجب بروز بعضی از صفات مزاج سوداوی مانند عدم انعطاف پذیری، ریزبین و حساس و منطقی بودن ایجاد می شود.

درمان افزایش و کاهش پلاکت خون در طب سنتی

  • مصرف تره به عنوان غذا سه روز پشت سر هم، و پس از آن انجام فصد اکحل دست چپ که با تخلیه سودای ناصالح انباشته شده در طحال، از به دام افتادن و تخریب پلاکت ها در طحال جلوگیری می کند.
  • همچنین انجام حجامت عام سه مرتبه به فاصله حداقل ۲۱ روزیا انجام فصد با توجه به شرایط مزاجی و سن فرد و تشخیص طبیب حاذق در افزایش و کاهش پلاکت بسیار موثر است.
  • هسته تمر هندی را در پارچه ای مرطوب خیس کرده و هر روز پارچه را تعویض کنید پس از گذشت ۳ الی ۶ روز، پوست آن جدا میشود. مغز تمر هندی را خشک و پودر کرده روزی یک قاشق مرباخوری مصرف شود.
  • گوشت کبک یا کبوتر کباب شده یا پخته شده با به و سیر که موجب افزایش خونسازی می شود.
  • مصرف باقلا که اگر همراه با پوست باشد علاوه بر تقویت مغز استخوان و خون سازی، موجب تقویت معده نیز خواهد شد و باعث هضم بیشتر و جذب مواد مورد نیاز بدن نیز می شود.
  • شکر نیشکر، نیشکر علاوه بر خاصیت صاف کنندگی خون، باعث افزایش خونسازی نیز می شود. چنان که در روایت آمده است امام صادق علیه السلام حجامت کردند و امر کردند که سه عدد قند بیاورند سپس فرمودند : شکر بعد از حجامت خون صاف وارد می کند و حرارت را قطع می کند.
  • مصرف ۷ عدد خرمای عجوه صبح ناشتا.
  • سویق سیب یا سیب با عسل یا نمک، به عنوان یک وعده غذایی به صورت مداوم که می تواند در صبح ناشتا یا شب قبل از خواب باشد.
  • مصرف روزانه ۲۱ عدد مویز.
  • چکاندن قطره سرکه سداب در بینی.
  • قرص خون (مقل ازرق).
  • مصرف کاهو، کاسنی، برگ چغندر، انار، عناب، زرشک، شلغم، کلم، کدو حلوایی، لوبیا سفید، عدس با خاصیت صاف کنندگی خون و تولید سودای صالح در تولید پلاکت موثر است.
  • سیاه دانه و تخم یونجه را به نسبت مساوی مخلوط کرده و هر روز به مقدار یک قاشق چای خوری در کودکان، و یک قاشق مرباخوری در بزرگسالان، مصرف شود.
  • تقویت کلیه با مصرف سویق سنجد، زردک، پودر هسته خرما جایگزین چای و قهوه و پودر زنیان و گردو در فصل زمستان
  • مصرف روزانه ۷ عدد بادام شیرین.
  • از مهم ترین مواد غذایی که برای کاهش تجمع پلاکت ها و پیشگیری از ایجاد لخته خون مفید است می توان به سیر و زردچوبه اشاره کرد. سیر را می توان هم به صورت خام و هم به صورت پخته با غذا یا ترشی استفاده نمود.
  • همچنین ترکیب سویق گندم و سویق سنجد و شیره انگور و روغن حیوانی با کنجد و بادام از هرکدام یک قاشق غذا خوری باعث تقویت بدن می شود و در درمان کمبود پلاکت موثر است.
مقالات مرتبط

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *