💥وسواس فکری و عملی

همه‌ ما در طول زندگی نسبت به بعضی مسائل و امور نگران میشویم که اگر این نگرانی‌ها تبدیل به اضطراب و ترس از آن‌ مسائل  شود و افکار و رفتارهای ما را تحت کنترل خود در آورد و بر تمام زندگی ما تاثیر بگذارد تبدیل به نوعی اختلال به نام وسواس فکری – عملی می‌شود که باید هرچه سریع‌تر کنترل و درمان شود.

💥انواع اختلال وسواس

اختلال وسواس فکری : فکرهای تکراری که غالباً ناخوشایند و آزاردهنده‌اند.

اختلال وسواس عملی: احساس اجبار و مقاومت‌ناپذیر به تکرار اعمال قالبی یا تشریفاتی

اختلال وسواس فکری – عملی: ترکیبی از دو مورد بالا

🔸وسواس به چه اشکالی در افراد بروز می‌کند؟

💥بیماری وسواس در افراد مختلف به شکل‌های متفاوتی ظهور می‌کند:

1) کسانی که دچار تصاویر تکراری در ذهن هستند.

این افراد آنچه را که در یک اتفاق یا حادثه شاهد بوده‌اند مدام و تا مدت‌ها در ذهن خود مرور می‌کنند و همیشه از تکرار دوباره این اتفاقات میترسند.

2) افراد مبتلا به وسواس‌ فکری دائماً از موردی که ذهنشان را به خود مشغول کرده است، میترسند. مثل کسی که از بیمار شدن میترسد و برای پیشگیری از ابتلا به بیماری ، خودسرانه دارو مصرف میکند ودچار سوء مصرف داروهای مختلف خواهد شد.

3)ابتلا به تردید‌های وسواسی نوعی دیگری از وسواس است که در آن فرد نسبت به کارها و اموری که در گذشته انجام داده است یا تصمیم گیری در مورد کارهای آینده ،در شک و تردید است.

4)در این میان افرادی هم هستند که دچار اعمال وسواسی بی‌اختیار هستند. این رفتارهای غیر قابل کنترل معمولاً ناشی از وسواس شک و تردید و اجبار به چک کردن مکرر است که فرد برای رها شدن از آن‌ها و جلوگیری از آسیب‌دیدگی، کارهایی  مانند چک کردن دائم قفل‌ها، کلیدها، شعله‌های گاز و … را مدام تکرار میکند.

5) افرادی که دچار وسواس آلودگی و اجبار به شستشو هستند، این افراد در شست و شوی دست و بدن و موارد دیگر دائما شک می‌کنند که مبادا بعد از شستن مکرر، باز هم اثری از آلودگی باقی مانده باشد.

6) وسواس‌های جنسی یا مذهبی و اجبارهای مربوط به آن ، که افراد مبتلا دارای افکار و تکانه‌های واضح جنسی و یا وسواس‌هایی در مورد وضو گرفتن و نماز خواندن صحیح هستند.

علت‌های زیادی برای گرفتارشدن انسان به وسواس مذهبی ذکر شده است که علت اصلی آن تقید بیش از اندازه و جاهلانه به رعایت تکالیف الهی است.

وقتی شخص از سویی انگیزه‌ای قوی برای انجام تکالیف، آن هم با کیفیت عالی دارد و از سوی دیگر، نمی‌داند چگونه باید آنها را انجام دهد، کارش به احتیاط بیجا کشیده می‌شود. نام این احتیاطِ عملی بیجا، وسواس است و منشأ آن جهل به احکام می باشد حال آنکه چنین احتیاطی در واقع بی‌احتیاطی است و به تعبیر شیخ اعظم انصاری(رحمة‌الله‌علیه) «در اینجا، احتیاط در ترک احتیاط است.»

در هر صورت لازم است شخص گرفتار به وسواس، به سرعت برای درمان خویش اقدام کند؛ زیرا هر چه دیرتر شود، حالت وسواس در روحش ریشه می‌دواند و درمان سخت‌تر خواهد شد.

راه اصلی درمان وسواس مخصوصا وسواس در انجام اعمال مذهبی مراجعه به عالم دینی و یادگیری حکم دقیق مسائل شرعی است و در مقام عمل نیز به دستور شیطان اعتنا نکند؛ زیرا شیطان دوست دارد از او اطاعت کنند و اگر از شیطان نافرمانی کنند، دیگر سراغ فرد نمی‌رود.

🔹این همان دستوری است که امام صادق«علیه‌السلام» به زواره فرمودند:

تنها خواسته‌ی شیطان خبیث، اطاعت کردن از اوست؛ پس اگر نافرمانی‌اش کنند، به سوی یکی از شما ها باز نمی‌گردد.(الکافی، ج۳، صفحه۳۵۸)

🔸عبدالله بن سنان می‌گوید:

خدمت امام صادق«علیه‌السلام» نام مردی را بردم که گرفتار وسواس در وضو و نماز بود و گفتم که او مرد عاقلی است.

امام فرمودند: «او چه عقلی دارد، در حالی که از شیطان پیروی می‌کند؟!» گفتم: «چگونه از شیطان اطاعت می‌کند؟ فرمودند: «از او بپرس که این فکر وسواسی‌اش از کجا نشات می‌گیرد؟ خود او می‌گوید که از وسوسه‌ی شیطان است.»

💥دلایل بروز علائم و نشانه‌های وسواس

🔸پدید آمدن وسواس ممکن است علت‌‌های گوناگونی داشته باشد که از جمله مهم‌ترین آنها می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:

🔸دلایل فیزیولوژیکی: مانند کمبود سروتونین و وجود عفونت‌ در بدن

🔸دلایل محیطی و روانی: مانند استرس زیاد در زندگی و عوامل شخصیتی

🔸دلایل ژنتیکی: احتمال مبتلا شدن افرادی که سابقه خانوادگی وسواس دارند بسیار بیشتر است.

🔹اختلالات وابسته به وسواس

🔹اختلال بدریخت انگاری : اشتغال ذهنی با نقص تخیلی در ظاهر و چهره

🔹اختلال ذخیره‌سازی و احتکار : جمع آوری موارد بی ارزش با تصور اینکه شاید روزی به کار آید.

🔹اختلال کندن مو یا جویدن ناخن

🔹اختلال آسیب زدن به پوست شامل وسواس پوست‌کنی، خراشیدن، کندن و زخم کردن پوست به صورت تکراری و اجباری

💥وسواس از دیدگاه طب سنتی

از دیدگاه طب سنتی اختلال وسواس ناشی از سردی مغز یا به عبارتی دیگر ورود سودای ناصالح یا غیر طبیعی به مغز میباشد  که منجر به هجوم افکار و تصورات ذهنی ناخوشایند به صورت ناگهانی و بدون خواست و اراده به ذهن می‌شود و به دنبال خود اضطراب، ترس و واکنش‌های فیزیولوژیکی را به همراه دارد که برای رهایی از این تنش‌ و اضطراب و به آرامش رسیدن ، یک سری اعمال تکراری و تشریفاتی انجام میشود

💢از جمله عواملی که موجب تولید سودای غیر طبیعی و در نتیجه بروز علائم وسواس میشوند عبارتند از :

❌دوری از یاد خدا

❌قندو شکر سفید

❌موسیقی تند و غمگین

❌قرار گرفتن در معرض امواج الکترومغناطیسی

❌گوجه و مشتقات آن

❌سیب زمینی

❌دیر خوابیدن

❌غم و غصه و استرس

❌خوابیدن بین الطلوعین و هنگام آفتاب

❌تنها ماندن به مدت طولانی و مخصوصا تنها خوابیدن

❌مصرف مایعات زیاد

❌مصرف سرکه و لبنیات و آب سرد در ایام قاعدگی زیرا موجب حبس فضولات در بدن خواهد شد.

❌ازدواج دیر هنگام

❌نداشتن رابطه جنسی مناسب

💥تدابیر موثر در درمان وسواس

برای کنترل و مدیریت وسواس، می‌توان به انجام راهکارهای زیر اقدام نمود، اما باید توجه داشته باشید که بهبود شرایط، اول از همه وابسته به اراده شما و ممارست است.

🔹مصرف یک قاشق مرباخوری اسفند صبح ناشتا و شب موقع خواب به مدت 40 روز مداوم بدون فاصله و سپس 3 الی 7 روز صبح ناشتا جوشانده سنا با عسل. این دستور را به مدت 3 الی 10 ماه میتوان ادامه داد.

🔹بعد از تمام شدن 40 روز مصرف اسفند ، انجام فصد قیفال ، فصد اکحل دست چپ برای تخلیه سودای اضافه موجود در طحال،یا حجامت عام 3 مرحله و بعد از آن حجامت سر، که باید با مشورت طبیب حاذق انجام شود.

🔹مصرف سیب قرمز صبح ناشتا و بوییدن آن

🔹21 عدد مویز صبح ناشتا

🔹مصرف انار صبح ناشتا به مدت 40 روز

🔹مداومت در مصرف به و بوییدن آن

🔹چکاندن روغن بنفشه کنجد داخل بینی به مدت 14 روز و سپس همراه با آن انفیه مصرف شود(تا تخلیه کامل فضولات مغزی)

🔹استفاده از نوره و سپس حنا به کل بدن

🔹گذاشتن مخلوط سدر و حنا به سر هفته ای یک مرتبه به مدت دو الی پنچ ساعت

🔹مصرف جوشانده بادرنجبویه

🔹دود اسفند و کندر هر روز

🔹چای دارچین

🔹روغن مالی کل بدن با روغن زیتون همچنین مصرف خوراکی آن

🔹جوشانده سنبل طیب (به مدت 10 _15 دقیقه جوشانده شود) که سودابر قوی بوده به مدت یک الی دوماه  مصرف شود. برای تاثیر بیشتر میتوان اسطوخودوس هم به آن اضافه کرد.

🔹استفاده از عطرهای گرم مانند نرگس و یاس پشت لب شبها قبل از خواب

🔹اسپری گلاب به صورت و گل محمدی خشک شده داخل بالش

🔹مصرف شکر نیشکر جایگزین قند و شکر سفید که میتوان آن را با پودر گل محمدی خشک شده مخلوط کرد

🔹جوشانده شوید و عسل در سه روز اول قاعدگی که به دفع بهتر فضولات رحمی کمک میکند

🔹مصرف کدو تنبل در وعدههای غذایی که بهترین جایگزین برای سیب زمینی است.

🔹مداومت در مصرف انجیر

🔹حمام بسیار گرم با تعریق

🔹کوه پیمایی و مشاهده مناظر طبیعی

🔹ورزش روزانه که باید همراه با تعریق باشد

🔹ماساژ ملاج سر با روغن بادام شیرین هرشب

🔹 جوشانده‌ بنفشه با گل ختمی

🔹فصد اکحل دست راست و چپ با نظر طبیب بسیار مفید است .

🔹مسواک با چوب مسواک روزی 5 بار حداقل کشیده شود هر بار 10 دقیقه.

🔹بادرنجبویه و سنبل الطیب و بهار نارنج را با هم ترکیب و دم کرده و روزی سه استکان میل نمایید.

🔹انجام حجامت نقره در نوزادان و حتی بزرگسالان با مشورت طبیب حاذق ، در پیشگیری و درمان وسواس میتواند موثر باشد.

💥توصیه های عبادی موثر در درمان وسواس

✨تکرار زیاد ذکر حوقله : لا حول و لا قوه الا بالله العلی العظیم

✨بعد از نماز صبح گفتن ذکر: آمنت بالله و رسوله و لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم

✨مداومت در گفتن لا اله الا الله

✨روزه گرفتن

✨اهتمام بر  نماز اول وقت

✨گفتن ذکر شریف «لا اله الّا الله» در پنجشنبه اول و آخر ماه و روزه گرفتن چهارشنبه‌ی وسط هر ماه و روزه‌ گرفتن ماه شعبان.

✨یکی دیگر از دستورها، گفتن ذکر بیان شده در روایت زیر است:

مردی به محضر مبارک حضرت رسول اعظم و پیامبر خاتم«صلی‌الله‌علیه‌وآله» شرفیاب شد و عرض کرد:

ای پیامبرخدا‌، من از وسواس رنج می‌کشم، در حالیکه عیالوار هستم، بدهکاری برگردن دارم و محتاجم. حضرت فرمودند این ذکر را تکرار کن: «تَوَکلْتُ عَلَی الحَی الذِی لایَمُوتُ وَ الحَمدُ لِله الذِی لَم یَتَخِذْ صَاحِبَةً وَ لا وَلَداً وَ لَمْ یَکُن لَهُ شَریکٌ فِی الْمُلکِ وَ لَمْ یَکُنْ لَه وَلِي مِنَ الذُلِّ وَ کَبِّرهُ تَکبیراً.» طولی نکشید که آن مرد دوباره خدمت پیامبر«صلی‌الله‌علیه‌وآله» رسید و گفت : ای رسول خدا ، خدای عزوجل وسواس را از من دور ساخت و بدهکاری ام را برطرف کرد و روزی ام را وسعت داد.

💥عوارض شایع فلووکسامین و کلومیپرامین دو داروی پرمصرف در درمان وسواس)

❌عوارض گوارشی مانند احساس تهوع،سوء هاضمه،یبوست یا اسهال ، خشکی دهان

❌ احساس خواب آلودگی ،ضعف ، خستگی، سردرد، سرگیجه

❌تغییرات خلق و خو  اضطراب ،پریشانی ،بی قراری و فراموشی و احساس لرزش

❌ اختلال در خواب،تعریق بیش از حد،کاهش اشتها یا تغییر وزن ناگهانی ،درد ،احساس گزگز انگشتان ،مشکلات جنسی ،زنگ زدن گوش ،ضربان‌نامنظم ، آبریزش بینی یا خارش

❌احساس برافروختگی،تعریق، بی خوابی و بی قراری، سفت شدن یا گرفتگی عضلات،پریشانی

❌بروز علائم حساسیت دارویی از جمله ضایعات قرمز و خارش دار پوستی، تنگی نفس، ورم صورت یا لبها

❌مشکل در دفع ادرار

❌افزایش حساسیت پوست نسبت به آفتاب

❌افزایش قندخون

❌گزگز انگشتان،  تغییر طعم ها در دهان، ریزش مو یا تعریق شدید و ضربان قلب نامنظم