درمان جراحت و زخم در طب ایرانی اسلامی و درمان جای زخم چگونه است؟
علت بد زخمی و خوش زخمی چیست؟
چرا جای زخم بعضی افراد باقی می ماند و بعضی ها اصلا جای زخمشان نمی ماند؟
زمانی که پوست بدن به علت خراش یا ضربه یا بریدگی آسیب می بیند زخم ایجاد می شود که انواع مختلفی دارد.
فهرست مطالب
انواع زخم ها از نظر ظاهری
سطح روی بعضی از زخم ها سفید است بعضی سرخ و بعضی کبود است که با توجه به نوع آن روش درمانی متفاوتی را برایش در نظر می گیریم در مرحله اول درمان زخم و جراحت ها باید خون را بند بیاوریم.
- به طور معمول اگر زخم سفید باشد برای بند آوردن آن از خربزه یا شیر مصرف کند.
- اگر زخم سرخ باشد بهتر است که بیمار گوشت بخورد و بهترین نوع گوشت گوشت میش است و از بین آن هم بهترینش میشی است که یک یا دو شکم زاییده باشد.
- اگر زخم مایل به کبودی رفته باشد بهتر است که بیمار باقالا بخورد یا آرد باقلا را ضماد کنند. هم خون ریزی بند می آید و هم کبودی از بین می رود.
درمان و بند آوردن خونریزی در زخم
معمولا خاکستر ها برای بند آوردن خون بالاترین درجه درمان را دارند که از انواع مختلف خاکستر بدین منظور می توان بهره برد.
در روایات و همچنین طب سنتی ما از خاکسترانواع مواد مثل پوست گردو، استخوان، چوب، مورد، حصیر، عناب سوخته، کدوی سوخته، سنجد سوخته، موم، پشم، دستمال کاغذی، پشکل، اسفند، پوست تخم مرغ، پوست پیاز، روده گوسفند، سیاه دانه و حتی خاکستر کف منقل برای بند آوردن زخم استفاده می کنند.
به این صورت که خاکستر هایی که از این مواد ذکر شده ایجاد میشود را روی محل زخم به صورت مرهم قرار داده یا می پاشند. خاکستر برای همه زخم ها حتی زخم بستر کاربرد دارد.
پاشیدن پودر کندر روی جای زخم سریع خونریزی را بند می آورد و خونریزی های شدید را قطع می کند حتی نمک برای تمام زخم ها کاربرد دارد.
اما داروهای دیگری نیز به عنوان بند آورنده سریع خون ذکر کرده‌اند که از این قبیل است:
صبرزرد، پوست کدو، نوره، زردچوبه، تار عنکبوت در جای زخم به این صورت که در دستمال قرار بگیرد.
خوردن سویق عدس و سیب و جو هم برای زخمی که خونریزی زیاد دارد مفید است همچنین عصاره به یا رب به، یا مغز هسته هلو خونریزی های خیلی زیاد را بند می آورد.
زخم های سرطانی:
زمانی که عفونت به همه جای بدن به علت زخم سرایت کرده باشد زخم بدخیم و سرطان می شود که برای درمان آن می توان کرم خاکی قرمز خشک شده که پودر شده باشد در محل زخم قرارداد.
یا از پودر نخود در جای زخم استفاده کرد. یا ضماد پودر نخود و عسل استفاده کرد که آن هم برای زخم های سرطانی خوب است.
درمان زخم های تازه و کهنه:
اگر قرحه یا زخم تازه باشد استفاده از برگ چنار مفید است و اگر زخم کهنه باشد برگ سنا را در مقداری سرکه پخته که حالت خمیری پیدا کند یعنی قوام بیاید روی زخم ضماد می کنند و در روز چند بار عوض کند.
همچنین ضماد هسته خرما و عسل هم برای زخم های کهنه مفید است.
زخم های عفونی:
پیاز موثرترین وسیله برای ضدعفونی و جوش دادن جراحتها است. ضماد پیاز یا شستشو با آب پیاز برای درمان عفونت مفید است.
همچنین ضماد تخم خربزه برای التیام زخم هایی که هم درد دارد و هم عفونت دارد مفید است و همینطور ضماد برگ زیتون یا پودر خاکستر نی.
اگر زخم چرکی شد و یعنی عفونت کرد استفاده از برگ سنجد تازه ساییده شده به عنوان ضماد روی زخم مفید است یا استفاده از عسل و سیاهدانه یا پودر سیاه دانه به عنوان ضماد. در گذشته اگر زخم آب کشیده بود اندکی حنا و پیه بز و روغن عقرب روی آن می گذاشتند.
می توان پیاز داغ کرده یا خرمای گرم کرده را در جای زخم قرار داد.
در گذشته داغ کردن جای زخم مرسوم بوده است اما به گفته پیامبر اکرم(ص) این روش منع شده است.
جوش خوردن سریع زخم ها:
مخلوط نمک و روغن زیتون باعث جوش خوردن سریع زخم ها می شود. همچنین ضماد رب نارنج باعث التیام زخم می شود.
استفاده از ضماد برگ گزنه ترکیب شده با عسل، به این صورت که برگ گزنه را در کیسه می‌ریزند و با چوب میزنند تا له شود و می پزند و روی موضع زخم قرار می‌دهند هم خون را بند می آورد هم زخم را درمان می‌کند و باعث میشود که زخم عفونت نکند. از گزنه به عنوان خوراکی هم برای مجروح می توان استفاده کرد و از آن آش تهیه کرد (آش گزنه).
ضماد حنا و ضماد شکر تیغال هم برای التیام زخم مفید است.
زخم دیابتی:
زخم های دیابتی زمانی ایجاد می شود که عفونت به موضع ریزش کرده اما راه خروج ندارد به همین دلیل برای درمان این نوع از زخم ها باید اول ورودی های بدن بسته شود و بعد خروجی دیگری را باز کنیم و سپس ضماد را درجای زخم می گذاریم. از انواع ضمادها می توان از سیاه دانه سوخته آسیاب شده یا ضماد سیاهدانه و عسل استفاده کنیم زمانی که رطوبت کم شده باشد و خروجی باز شده می توانیم ضماد روی زخم قرار می دهیم.
شستشوی زخم ها:
به منظور شستشوی زخم می توانیم از سرکه و کمی سیر که در آب حل شده استفاده کنیم همچنین پخته شده سیر به همراه سرکه برای شستشوی زخم مفید است.
جوشانده آویشن به همراه برگ زیتون و یاضماد برگ بو یا شلغم یا آب کدو، برگ کدو،گل همیشه بهار یا جو برای انواع زخم هایی که می خواهیم عفونت نکند مفید فایده است.
خون حجامت و زالو را بند بیاوریم یا نه؟
زخم زالو و همینطور زخم حجامت را نباید بند بیاورید تا خون و فضولات به صورت کامل خارج شود. زیرا زخم‌هایی که خونش کامل خارج نشده باشد اثر آن باقی می ماند به علت اینکه فضولات به موضع می ریزد ولی نمی تواند تخلیه شود.
اگر فضولات کامل خارج شود جای آن تیره نمی شود و در غیر این صورت ممکن است هم گوشت اضافه بیاورد و هم پوست تیره شود.
از بین بردن اثر زخم
- در روایت آورده شده که نبی مکرم اسلام در جنگ دچار جراحت می شوند به امیرالمومنین فرمودند حصیری را تکه تکه کرده و بسوزانید و خاکسترش را در جای زخم ریختند و در جایی ذکر نشده که آثار جراحت در چهره ایشان دیده شده باشد.
- در روایت دیگر آمده قیر تازه را گرفته برابر آن پیه بز ترکیب کنید و روی پارچه نویی در جای زخم ببندید.
- در شرح نهج البلاغه آمده است که جراحتی در چهره پیامبر اکرم ایجاد شد و ایشان استخوانی را پودر کرده و در جای آن جرح پاشیدند اثر آن از میان رفت.
- استفاده از ضماد عسل و داروی جامع امام رضا (ع).
- استفاده از ضماد پودر زنجبیل و دارچین نیز باعث می شود که زخم التیام یابد و اثری از آن باقی نماند.
- اگر زخم گوشت اضافه آورده باشد باید پیاز عنصلی یا سرکه عنصلی را به اضافه پودر استخوان در جای زخم قرار دهیم. پیاز عنصلی اکال است و باعث میشود گوشت اضافه از بین برود.
علت بد زخمی و خوش زخمی
کسانی که حرارت خون بالا داشته باشند بد زخم هستند. یعنی زخم آنها دیرتر التیام پیدا می کند کسانی که فشار خون بالا داشته باشند هم اینگونه اند. زخم های دیابتی هم به علت وجود حرارت بالا در بدن بیمار بدن زخم می‌شوند اما برای خوش زخم شدن می توانیم عادت به حجامت داشته باشیم. افرادی که همیشه حجامت می کنند خوش زخم می شوند خوردن ماهی در زمان جراحت باعث خوش زخم شدن فرد میشود به علت اینکه ماهی تسکین دهنده حرارت است و کاهش حرارت برابر است با خوش زخمی فرد.
در بعضی از افراد به علت حرارت بالا حتی جای ترک ها در اثر چاق و لاغر شدن نیز بر بدن باقی می ماند.
