داروهای ضدالتهابی غیر استرویید

داروهایی مثل دیکلوفناک، پیروکسیکام، مفنامیک اسید، ایبوپروفن، ایندومتاسین و… همگی جز خانواده داروهای ضدالتهابی غیر استرویید هستند. تاریخچه پیدایش این داروها که امروزه به وفور مورد تجویز و مصرف قرار می گیرند جالب توجه می باشد.

جایگزین آسپرین

این دارو جایگزین داروی آسپرین است: آثار نامطلوب آسپرین خصوصا عوارض گوارشی که در تجویز مقادیر زیاد یا طولانی مدت آن دیده می شود، موجب سعی در کشف مواد جانشین آن شد. این کشف ها با ایبوپروفن در سال ۱۹۷۳ آغاز و چندین داروی جدید با خواص شبه آسپرینی نیز به دنبال آن تولید شد، که مجموعه آن ها را داروی ضد التهاب غیر استروییدی نامیده و برای مصرف بر ضد آرتریت یا التهاب مفاصل و استئوآتریت یا آرتروز مورد تایید مقامات آمریکایی قرار گرفتند.

عوارض این داروها

بنابراین هدف از به کارگیری این دسته از داروها جایگزین کردن آن ها به جای آسپرین به علت عوارض گوارشی آن بوده است، ولی بعد ها مشخص شد که این داروها بهتر از آسپرین نبوده بلکه عوارض بیشتری نیز دارند.

مطالعات پیگیر نشان می دهد که اکثر بیماران مبتلا به عوارض التهابی بدون یک تجربه کافی با آسپرین تحت درمان با داروهای جدید قرار گرفته اند در حالی که هیچ یک از داروهای جدید در بررسی های مقایسه ای اثربخشی بهتری نسبت به آسپرین نداشته اند.

نکته دیگر آن که داروهای جدید گروه از نظر تحریک معده کم عارضه تر از آسپرین بوده اند، ولی عوارض بعضی از آن ها در سایر جهات بیش از آن بوده است.

مثلا مفنامیک اسید از نظر خواص ضدالتهابی از آسپرین ضعیف تر و در عین حال سمی بودن آن بیشتر از آسپرین است، یا ایندومتاسین دارویی است سمی تر از آسپرین و در بعضی شرایط موثر تر از آن و به عنوان یک داروی ضد درد عادی نباید مصرف شود.

مهم ترین عوارض داروهای ضد التهابی غیر استروییدی در مقالات علمی دنیا:

ترکیبات ضد درد از علل عمده تخریب حاد و مزمن کلیوی هستند، تخریب حاد کلیوی ممکن است به علت واکنش های آلرژیک آثار سمی مستقیم یا کاهش جریان خون باشد.

در هر بیمار مسن مبتلا به آتریت یا ورم و التهاب مفصل که دچار نارسایی کلیوی شده باشد باید احتمال مصرف دارو ضد التهاب غیر استروییدی را نیز مورد نظر قرار داد.

یعنی ممکن است برای درمان ورم مفاصل از این داروها خورده و در اثر آن دچار نارسایی کلیه شده باشد.

این داروها ممکن است خون ریزی گوارشی نیز ایجاد کنند.

نفروپاتی ناشی از داروهای ضد درد شایع ترین شکل تخریب کلیوی ناشی از داروست، این حالت علت نیاز به دیالیز یا پیوند در ۵ تا ۳۰ درصد بیماران کلیوی است.

بنابراین توجه می فرمایید که داروهای ضد التهابی غیر استروییدی که قرار بوده به علت عوارض گوارشی آسپرین، جایگزین آن شوند خود منجر به عوارض گوارشی و خون ریزی شده و حتی در مواردی خطرناک تر از آسپرین هستند به علاوه مصرف ایبوپروفن موجب سوزش سر دل و حالت تهوع می گردد.

دکتر میشل موری نیز در کتاب خود در مورد این دسته از داروها می گوید:

تاکنون ثابت نشده است که هیچ کدام از این داروها موثرتر از آسپرین باشند علاوه بر آن، این داروها به مراتب گران تر از آسپرین بوده خطر بروز عوارض جانبی در آن ها بیشتر است.

در واقع همه ساله تعداد افرادی که در آمریکا در اثر زخم های گوارشی حاصل از مصرف این داروها می میرند بیشتر از کسانی است که به خاطر استعمال کوکایین و سایر مواد افیونی جان خود را از دست می دهند.

چنین به نظر می رسد در حالی که این داروها در تخفیف علایم آرتریت یا ورم مفاصل نسبتا موثر هستند، ولی هم زمان به خاطر جلوگیری از ساخت غضروف و تشدید خرابی آن موجب بدتر شدن وضع بیمار می شوند.

نتیجه گیری

چندین مطالعه پزشکی نشان داده است که استفاده از این داروها با شتاب گرفتن بیماری آرتروز و افزایش تخریب مفصل همراه است و چنانچه مردم هیچ یک از این داروها را استفاده نکنند در مجموع وضع بهتری خواهند داشت.

حال این سوال باقی می ماند که چرا با وجود تولید این داروها که باعث نقض غرض شده است جای خود را در نظام دارویی دنیا باز کرده اند؟ آیا منافع شرکت های دارویی بزرگ چنین اقتضا می کرده است؟