بیماری سالک بیماری پوستی است که با گزش حشرات (پشه‌های موجود در منطقه) باعث تحریک سطح پوست شده وخوردگی ایجاد می‌شود که نهایتا زخم سالک را به وجود می‌آورد.
پشه در جایی است که رطوبت (برگ درخت) وجود دارد. از طرفی در مناطقی که خاک و غبار زیاد یافت می‌شود، این پشه به عنوان عامل محرکی با گزش خود، خاک آلوده رابه سطح پوست می‌ریزد و باعث تحریک پوست شده، و راه خروجی را باز میکند.
بنابراین در مناطقی که خاک آلوده است، عامل تحریک بیماری سالک بیشتر وجود دارد چراکه این عفونت و میکروب‌ها عِرق جذام را تحریک می‌کنند که با نیش زدن پشه فضولات به سطح پوست می‌ریزد و باعث خوردگی و زخم پوست می‌شود. و زخم سالک بروز میکند.
فهرست مطالب
دیدگاه طب جدید
در طب جدید بیماری سالک رابه سه دسته طبقه بندی می‌کنند، طبقه دوم آن سالک پوستی مخاطی است که دهان و بینی و سطوح مخاط داخلی را درگیر میکند، نوع سوم احشایی است، که اندام و احشای داخلی بدن را به همراه پوست فرا می‌گیرد.
حال سوال اینجاست که چگونه پشه‌ای می‌تواند داخل مخاط دهان یا اندام‌های داخلی بدن ورود پیدا کند و باعث گزش و بروز این بیماری بشود؟
دیدگاه طب سنتی، اسلامی
بین عوام جا افتاده که پشه‌ای در مناطق باعث به وجود آمدن بیماری سالک می‌شود و بیماری سالک را بوجود می‌آورد. حال سؤالی پیش می‌آید که، آیا این نوع پشه هر کسی را که نیش بزند برایش سالک را به ارمغان می‌آورد وشخص را مبتلا به زخم سالک میکند؟
باید دانست که علت بیماری سالک یک عامل درونی است که با تحریک به سطح پوست ریزش میکند. نه اینکه پشه یا انگلی (عامل بیرونی) باعث بروز زخم سالک می‌شود.
بیماری سالک هم مانند جذام جزو دسته‌ای ازبیماری‌های پوستی با منشأ داخلی می‌باشد که خوردگی می‌آورد یعنی پوست را می‌خورد.
بنابراین باید علت سالک را در بیماری جذام بررسی کنیم. لذا در هرمنطقه‌ای که جذام بیشتر تحریک می‌شود، آن منطقه بیشتر درگیر سالک می‌شود.
باید دانست، جذام برای کسانی بیشتر اتفاق می‌افتد که زیاد در معرض سرماخوردگی قرار دارند. کودکان بیشتر دچار سالک می‌شوند چون آنها دارای طبیعت گرم هستند و آب و مایعات بیشتر مصرف می‌کنند. پس این حرارت بالا باعث حرکت بخارات و رطوبت (ناشی از آب) به سطح بدن می‌شود. این بخارات و فضولات در سطح پوست (مانند آلودگی) باعث جذب حشرات روی پوست می‌شود که با تحریک (نیش زدن) حشره، عامل عفونت در خون به سطح پوست سر باز میکند.
از طرفی چون کودکان وعده‌های غذایی بیشتری دارند و ادارشان را نگه می‌دارند بخارات و رطوبت در بدنشان زیاد می‌باشد، پس بیشتر مستعد بیماری سالک هستند. بنابراین هرگاه به هر علتی خون فاسد یا فضولات (بخارات و رطوبت) به سطح پوست بیاید عاملی برای تحریک و جذب پشه روی سطح پوست می‌شود. لذا اولین اقدام برای پیشگیری این است که مانع حبس فضولات در سطح بدن شویم.
با رعایت آداب سبک زندگی سالم ومصرف غذاهای طبع گرم و بستن ورودی می‌توانیم این فضولات را تخلیه کنیم و مانع ایجاد بخارات در بدن شویم.
چرا بیماری سالک در فصل گرم سال و مناطق بیابانی و گرمسیر بیشتر بروز میکند؟
در این زمان ومکان‌ها به دلیل وجود حرارت و گرما، خون رقیق شده پس فضولات راحت‌تر به سطح می‌آیند. ازطرفی چون افراد آب و مایعات بیشتری مصرف می‌کنند خود عاملی برای حبس این فضولات و بخارات در سطح پوست می‌شود.
علائم بیماری سالک
زخم‌های روی پوستی که بارزترین علامت آن است و مانند یک جوش چرکی کوچک است که اطراف آن قرمز می‌باشد که به مرور بعد از چند هفته این جوش‌ها تیره می‌شوند. و اغلب بعد از خارش زیاد بروز میکند. این زخم‌ها در ابتدا درد ندارد و مدت زمان طولانی ماندگار می‌شوند.
تدابیر پیشگیری
هر عاملی که مانع بروز بخارات در بدن شود، می‌تواند مانع تحریک رگ جذام وآلوده شدن خون بشود. عواملی مانند
کم مصرف کردن آب و مایعات:
مصرف زیاد مایعات علاوه بر سردی معده موجب اختلال در هضم می‌شود بنابراین سیستم مدبره با بالا بردن حرارت بدن سعی در گرم کردن و جبران سردی معده بر می‌آید که نتیجه آن ماندگاری بیشتر غذا در بدن و تولید بخارات و جذب خون می‌شود.
خوب جویدن غذا:
نجویدن غذا باعث نفخ معده و مشکلات گوارشی و همچنین عطش زیاد آب می‌شود که منجر به ماندگاری بیشتر غذا در معده و روده و نهایتاً تولید بخارات در بدن می‌شود.
تحرک داشتن:
عرق کردن عاملی برای تخلیه رطوبت‌های اضافی و فضولات از سطح پوست می‌باشد. این امر با تحرک داشتن و حمام گرم و دلک و ماساژ محقق می‌شود.
نگه نداشتن ادرار:
ادرار بخارات زیادی تولید میکند. اگر ادرار به موقع تخلیه نشود باعث حبس بخارات در بدن و ریختن در خون (بازجذب بدن) و نهایتا رسیدن به سطح پوست می‌شود. بنابراین تند تند دستشویی رفتن باعث تخلیه رطوبت‌های اضافی و مانع از حبس بخارات می‌شود. همچنین بستن فانسخه به تخلیه کامل ادرار ودفع فضولات کمک زیادی میکند.
حجامت:
حجامت به دلیل اینکه عاملی برای خروج فضولات می‌باشد و راه خروجی فضولات را عوض میکند می‌تواند مهمترین عامل درمان و پیشگیری از بیماری سالک باشد.
کودکانی که بیشتر حجامت می‌کنند دچار سالک نمی‌شوند. بنابراین اگر کسی مبتلا به سالک یا جذام شد، در مرحله اول باید فوراً حجامت بکند
سایر موارد:
عوامل دیگری مانند عطسه کردن زیاد، بوییدن گل نرگس، صدقه دادن، روزه گرفتن، خواندن قرآن (بخصوص سوره یس ونحل)، حنا گذاشتن، خوردن اسفند و…که بخارات را دفع میکند و مانع از تحریک رگ جذام می‌شوند.
همچنین مصرف غذاهای طبع گرم باعث بالا رفتن سیستم ایمنی بدن شده و نقش مؤثری در عدم تحریک رگ جذام می‌شوند مانند عسل، سیاهدانه، سیر، نمک، شلغم، زیتون و…
تدابیر درمانی
- حجامت.
- گذاشتن عسل روی موضع زخم.
- گذاشتن سیاهدانه و عسل روی زخم. (اگر سیاهدانه را بسوزانید و پودر کنید اثر بیشتری دارد)
- ضماد جامع امام رضا علیه السلام و عسل روی زخم.
- ضماد اسفرزه و سرکه طبیعی.
- ضماد مرزنجوش و عسل روی محل سالک.
- همچنین فضولات در ناحیه خون را با مصرف قابضات و ضماد آنها مانع انتشار و تولید آن شوید. قابضاتی مانند هسته تمر هندی، دانه انار، سیاهدانه، مورد و…
- مصرف زیاد سیب نیز به پاکسازی و سم زدایی بدن کمک میکند.
- برای جلوگیری از التهاب زخم بهتر است از زردچوبه، خاکستر یا دارچین بهره برد.
- و برای جای زخم سالک از سرکه عنصلی، روغن گل سرخ وجامع با عسل استفاده کرد.
