بیش فعالی (ADHD)

مقوله بیش‌ فعالی جریانی است که امروزه  در بین کودکان وحتی بزرگسالان اوج پیدا کرده و خانواده‌های زیادی را درگیر خود کرده‌است، که اکثراً به اشتباه این برچسب را به بچه ها می‌زنند. این بدین ‌معنا نیست که بیماری به‌ عنوان بیش ‌فعالی وجود ندارد بلکه تعریف درستی از این بیماری برای خانواده ها  نشده‌است وچون بسیاری از خانواده‌ها شناخت درستی از رفتارهای طبیعی کودک در هفت سال اول زندگی راندارند،  کودک خود را متهم به بیش‌فعالی می‌کنند.

متأسفانه پزشکان نوین علائمی مانند پُر جنب و جوش بودن، زیاد صحبت کردن ، عدم تمرکز و توجه، آرام و قرار نداشتن ، پر جرأت بودن وفراری بودن ازدرس و مدرسه …  را یک اختلال در سیستم عصبی کودک معرفی می‌کنند و آنرا بیش ‌فعالی می‌نامند. درحالی که بخشی از این رفتارها مقتضیِ سن کودک و بخشی نشانه غلبه زیاد حرارت (صفرا) و حتی بخشی از آن بدلیل جلب توجه کردن درکودکان میباشد و می خواهند بیشتر دیده بشوند که شاید از حسادت نسبت به فرزند اول و رسیدگی بیش از حد به آن نشات بیگیرد .

✅✅✅ شناخت صحیح از بیش فعالی :

✅✅تعریف دقیقی که از بیش‌ فعالی می‌ توان داشت، این است که هرگونه شیطنتی که از کودک سر بزند به گونه‌ ای که برای خودش یا دیگران ضرر و آسیب برساند را بیش‌ فعالی می‌ نامیم.

بیش‌ فعالی حالتی است که رفتار واعمال کودک از حالت بازیگوشی خارج ‌شده و کارهای غیر عاقلانه ‌ای انجام می‌دهد که شیطان دوست دارد که به واسطه این کودک دچار اذیت و آزار دیگران گردد به همین جهت به گونه ای ورود شیطان اتفاق افتاده و اعمال و رفتار این کودک به دست شیطان است نه خودش در این حالات درگیریش با کودک به ‌طور واضح مشاهده می‌شود و گاهاً خود کودک بعد از خارج شدن از حالت های شیطانی پشیمان از رفتار قبل خود شده و عذر خواهی خواهد کرد . پس بیش فعالی از جنس شیطان است و جزو اختلالاتی محسوب می شود که از جانب بیماری های اعصاب و روان می باشد.

بنابراین ملاک در بیش فعال بودن کودک ، آسیب رساندن به خود و دیگران است نه اينکه هرگونه بازیگوشی و فعالیت سرسام آور کودک را بیش فعالی تلقی کنیم .

👈👈دیگر به کودکانمان برچسب بیش فعالی نزنیم :

❇️این‌ که امروزه پرجنب‌ وجوش بودن و بازیگوشی بچه‌ها را در هفت سال اول زندگی بیش‌ فعالی می‌دانند به دلیل کم بودن صبر وتحمل والدین و بخصوص  مادر می باشد. لذا در درجه اول مادر باید آستانه ی صبر و تحمل خود را بالا ببرد و از طرفی آگاهی و دانش خود را نسبت‌ به اصول تربیتی بیافزاید. و بداند که کودک در هفت سال اول فطرتاً آقا و امیر است و تاج سیادت بر سر داشته و باید پادشاهی کند.

روایت از پیامبر اکرم صلی الله :الولدُ سیّد سبعَ سِنین وعَبد سبع سِنین وَ وزیرُ سبعَ سنین

کودک در هفت سال اول پادشاه است و..

وهمچنین در روایت دیگری از پیامبر اکرم صلی الله، بازیگوشی بچه در دوران کودکی نشانه فزونی عقل او در بزرگسالی است.

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله :عرامهُ الصّبیّ في صِغره زیادةٌ في عقله في کبرهِ

همچنین روایت دیگری از امام موسی‌ بن‌جعفر علیه‌السلام، بازیگوشی کودک در خردسالی باعث صبوری او در بزرگسالی می‌شود.

پس با توجه به این روایات اگر والدین در فرزند خردسال خود حالتی خارج از حدود نظم و نزاکت و طغیان و سرکشی کودکانه را مشاهده کردند باید نسبت‌ به آینده فرزند خود شادمان باشند و شکرگزار خداوند متعال باشند، چراکه حالت فعّال و جوشان در کودک خردسال، نمایانگر فزونی عقل و خرد و اندیشه او در بزرگسالی است.

بنابراین نباید این بازیگوشی کودکان را به‌خاطر آرامش و آسایش در هفت سال اول سرکوب کرد چراکه بازیگوشی و لجاجت کودک در هفت سال اول نشانه سلامت روحی و جسمی و روانی اوست.

حال اگر کودکی با حرارت بالا نتواند در این هفت سال، هیجانات و انرژی‌های خود را تخلیه کند در بزرگسالی دچار لجاجت، سرکشی، پرخاشگری و رفتارهای ضداجتماعی می‌شود. پس با شناخت صحیح از این روندِطبیعیِ رشد کودک، باید بستر مناسب برای آزادسازی انرژی و جست و خیزی کودک فراهم شود برای همین در روایت خاک‌ بازی و آب‌ بازی کردن کودکان را زمینه ‌ای برای شکوفایی آنها می‌داند.

تدابیر هایی وجود دارد که صفرای (حرارت) کودکان را کاهش داده و همچنین تمرکز آن‌ها را بالا می‌برد :

• پرهیز از انواع تنقّلات کارخانه‌ای که حرارت غیر غریزی رابالا می‌برد مانند کاکائو، نوشابه، پفک و…
• خوب جویدن غذا (اگر کودک دندان دارد به همراه غذا نان خشک مصرف کند)
• آب ‌بازی
• خاک ‌بازی
• تراشیدن موی سر
• گذاشتن حنا به سر
• روغن مالی ملاج
• خوابیدن زود هنگام وبیداری در بین الطلوعین
• استشمام دود کندر واسفند که تمرکز رابالا می‌برد
• راه رفتن روی کلوخ و سنگلاخ (پابرهنه)
• مصرف سرکه و ترشیجات
• مصرف کدو در همه غذا ها یا به صورت سویق و یا به صورت شربت کدو با شکر نی شکر بسیار مفید است.
• باقالا
• خرفه
• کرفس
• کاسنی
• ترنجبین
• نیشکر
• انار
• کاهو و….  وهمه ی صفرابرهایی که تقویت عقل می‌کند که باید جزو غذا های اصلی کودکان قرار گیرد تا حرارت آنها کاهش و باعث درمان بیش فعالی آن ها گردد .
• شربت سکنجبین و خیار یا خود خیار را صبح ناشتا با نمک به او بخورانند البته در تابستان .
• تحرک داشتن کودک (دویدن یا ورزش کردن که منجر به تخلیه حرارت و انرژی کودک بشود)
• عواملی مانند زندگی در آپارتمان،  تلویزیون، موبایل و بازی های رایانه ای، تک‌فرزندی، سبک زندگی غلط با نداشتن تغذیه مناسب، امرونهی کردن کودک، نداشتن هم بازی و..  باعث حبس هیجانات کودک وبدنبال آن ضعف عقل و قلب آنها می‌شود.

پس دومقوله مهم در پیشگیری و درمان این کودکان، بحث تغذیه و خواب کودک در کنار تخلیه هیجانات و انرژی آنها حائز اهمیت است.

✅✅علل های بیش‌فعالی:

همان‌طور که قبلاً اشاره شد مهم‌ترین عامل بروز رفتارهای ناعاقلانه در کودکان، درگیری جن و شیاطین است. که این درگیری‌ها در خانواده های متدین بیشتر بروز می‌کند. تا خانواده ها با کم صبری خود، از رفتارهای کودکان عاصی شوند و با برخورد های نابجا و واکنش های تند مانع رشد و شکوفایی عقل و خِرد آنها شوند و از طرفی رغبت به فرزند آوری زیاد، در آنها ازبین برود.

✅✅پیشگیری بهتر از درمان است. ✅✅

خانواده‌ها باید به این نکته توجه داشته باشند که در کنار بالا بردن صبر و تحمل خود، رعایت تمامی تدابیری  که اسلام به آن سفارش کرده، نوعی پیشگیری برای دفع اجنه و شیاطین وبدنبال آن پیشگیری از بیش فعالی به معنای اصلی آن محسوب می‌شود:

👈تدابیر حین انعقاد نطفه مانند:

• گفتن (بسم‌الله الرحمن الرحیم)
• (به کتاب پیشگیری ٣ استاد کاردانپور رجوع شود) تمام آداب حین انعقاد نطفه در این کتاب ذکر شده است

👈تدابیر دوران بارداری

• مراقبت به نماز داشتن در این دوران
• مصرف کندر و خرما و بِه دردوران بارداری که باعث بالا رفتن صبر و فزونی عقل بچه می‌شود. وهمچنین مصرف خرما بعد از زایمان باعث صبوری و بردباری طفل می‌شود. (باید ونباید هایی که اسلام دردوران بارداری به آن سفارش کرده)
  پیامبر اکرم ص فرمودند: به زنان باردار خود کندر بدهید که کودک در شکم مادر از کندر تغذیه می‌کند و قلبش قوی و عقلش زیاد می‌شود.                   «اصول کافی جلد ۶»
• همچنین مصرف قرص های شیمیایی بخصوص قرص آهن توسط مادران باردار زمینه تولد کودک با علائم غلبه صفرا را به همراه دارد.

👈تدابیر حین تولد وبعد از آن

• چکاندن قطره جاوشیر داخل بینی نوزاد
• گفتن اذان در گوش راست و اقامه در گوش چپ
• کام برداشتن نوزاد با تربت امام حسین (ع) غسل دادن نوزاد
• روغن مالی بدن نوزاد با روغن زیتون در هفت روز اول تولد
• تنها نگذاشتن نوزاد
• قنداق کردن نوزاد در پارچه سفید و منع استفاده از لباس‌های قرمز و نارنجی
• و…

همچنین رعایت آدابی که در روز هفتم تولد به آن اشاره‌شده مانند :عقیقه کردن…

بنابر روایات، انجام تمامی این تدابیر دفع شیطان از کودک می‌کند.

همچنین استفاده از لامپ های فلورسنت (برای پایین آوردن زردی نوزاد) موجب حبس حرارت در نوزاد شده وباعث غلبه صفرا ورفتارهای پرخاشگرانه در کودک می‌شود

✅✅تدابیر درمانی بیش فعالی (شیطنت) :

مهم‌ترین راهکار، تنبیه کردن کودک است، البته تنبیه به ‌معنای ضربه زدن و یا مجازات کردن او نیست، بلکه تنبیهی مد نظر است که اثر درمانی داشته باشد. به‌ گونه ‌ای که کودک را متنبّه و آگاه کند که کارش اشتباه و خطا بوده است.

با توجه به این‌ که شیطانی که جنسش از آتش است مسبب این‌گونه رفتارهای سفیهانه در کودک شده، لذا باید از چیزی که از جنس خودش باشد (گرم و آتشین) برای دور کردن و دفع آن  بهره بُرد مانند :

👈فلفل: با طبع گرم وآتش خود دفع بلغم می‌کند (عامل ایجاد و ورود شیطان بلغم است و جذب آتش یعنی شیطان خواهد کرد) وباعث آرام شدن می‌شود. از همین رو کشور هایی که بیشتر از فلفل استفاده می کنند انسان های آرم و صبور تری خواهند داشت .

مؤید این حرف، هندی ها هستند. که با مصرف زیاد فلفل، شخصیت هایی آرام می‌باشند .

در قدیم هم برای تنبیه کودکان از فلفل استفاده می‌کردند و آن را وسیله‌ای برای آرام کردن کودکان می‌دانستند که شاید حکمتی در کار آنها بوده است.

👈فَلَک کردن کودک : که بازدن به کف پای کودک، شیطان را دور می‌کردند و از طرفی سودا را از کف پا خارج می‌کردند این نکته را در فقه برای کسانی که به جنون مبتلا شده اند و کار هایی را انجام می دهند که از جانب شیطان بوده و اختیاری به دست خود فرد نبوده است به تشخیص قاضی حد اجراء می کرده اند و شاید حکمتی از جانب خدا در این حد بوده که دفع سودا از سمت پا شود چون زمانی که تحریک از جانب پا صورت پذیرد به وسیله ضربه زدن به پا باعث انتقال بخارات مغز که عامل شیطان است به سمت پا خواهد کرد و هرچه از بخارات و حرارت هایی که در سر دچار این مشکل شده به سمت پا آمده و باعث تخلیه آن خواهد شد .

👈سرکه سداب که داخل بینی کودک بچکانید که سوزش حاصل از آن خود دفع شیاطین می‌کند جالب است بدانید که بخور سرکه و بخورات خشک به سمت مغز باعث سوزش و دفع حرارت و بخارات مغز خواهد شد که این سفارش در مورد سرکه وسداب به همراه یکدیگر شاید از همین دسته باشد

👈حجامت کردن کودک مخصوصاً به ترتیب حجامت نقره ، سر ، عام که سالیانه برای او انجام می شود

👈مصرف چهل شب اسفند قبل از خواب  که به صورت شسته شده مصرف شود و فاصله بین آن نیافتد یعنی چهل روز مداومت در خوردن آن صورت گیرد .

👈مصرف خوراکی هایی که کودک را عبد میکند و قوه عاقله کودک را بالا ببرد مانند کدو، کرفس، سرکه، نمک، سداب، کندر، باقالا، سیب، مویز، عسل، به و.. در برنامه غذایی

👈همراه داشتن حرز امام جواد علیه السلام

👈   ترک هر آنچه که درگیری شیطان را در کودکان زیاد می‌کند مانند نجس بودن کودک، ایستاده ادرار کردن، چرب بودن دست و صورت کودک، پرخوری ودرهم خوری وپوشیدن لباس رنگ قرمز ..

(رجوع شود به مقاله صد نکته از جن و شیطان) ….

نتیجه این ‌گونه تنبیهات( آگاه‌سازی شخص) باید این بشود که کودک بعد از مدتی  اقرار کند که کنترل رفتار از دستش خارج شده به‌گونه‌ای که خودش احساس نیاز به دور کردن شیطان را پیدا کند و تنبیه را برای خودش بپذیرد و به‌دنبال راهکار از جنس تنبیهات مثبت، برای آرام کردن خودش باشد. مثلاً پیشنهاد حجامت کردن و.. رابدهد تا آرام شود.

❇️❇️نکته مهمی که باید مجدداً یادآور شد این است که بین بازیگوشی و شیطنت ( رفتارهای غیرعاقلانه)  کودکان بسیار فرق است و صبر و حوصله مادران را برای داشتن فرزندانی صبور و خردمند می‌طلبد. پس مادران  در مهار کردن آنچه که امروزه به عنوان‌ بیش فعالی درذهن ها جا افتاده بسیار نقش اساسی و کلیدی دارند.

متاسفانه امروزه با این تعریفی که ازبیش فعالی در اذهان عموم خانواده ها قراردادند، شاید بتوان گفت که فتنه ای است برای نسل شیعه تا با مصرف قرص های شیمیایی مانند ریتالین کودکان راسرد وساکت کنند.

دود کردن اسفند و کندر شب قبل از خواب و کشیدن آن داخل بینی کودکان از موثراتی است که بسیار در آرام شدن این بچه ها مخصوصاً آنهایی که در شب هم نا آرامی و فزع می کنند می باشد .