بافت استخوان: استخوان از بافت محکمی به نام بافت همبند تشکیل شده است. استخوان بافت زنده ای است که رشد و تغذیه می کند،تغییر شکل می دهد و می میرد. تجزیه استخوان نشان می دهد که 62% آن مواد معدنی و 38% آن مواد آلی است. 85% مواد معدنی از فسفات کلسیم، 10% آن کربنات کلسیم و 5% مابقی املاح است.
فهرست مطالب
بافت استخوان
بافت استخوان به دو دسته تقسیم می شود: متراکم و اسفنجی
بافت متراکم: این بافت لایه خارجی استخوان را تشکیل می دهد.در این نوع بافت طرز قرار گرفتن و ساختمان ماده بین استخوانی نظم خاصی دارد به طوری که املاح معدنی آن به شکل تیغه های هم مرکز کنار هم قرار گرفته اند و در مرکز این تیغه ها که «لاملا» نام دارد، مجرایی توخالی ایجاد شده که به این مجرا «هاورس»گفته می شود و حاوی عروق و اعصاب است و وظیفه آن تغذیه استخوان است. این استخوان ها بسیار محکم هستند و در رادیولوژی به رنگ سفیدتری دیده می شوند.
بافت اسفنجی: در این بافت تیغه های استخوان به صورت نامنظم و مانند اسفنج متخلخل هستند و مجرایی درون آن وجود ندارد وفضای خالی آن حاوی مغز استخوان است (سلول بنیادی و مغز قرمز) و وظیفه آن تولید یاخته های خونی مثل گلبول قرمز است.
ضریع: غشایی نازک و رشته ای است که سطح استخوان (به جز مفصل) را می پوشاند.
سلولهای استخوانی: استخوان از سلول هایی به نام یاخته تشکیل شده است و بین یاخته ها فاصله زیادی وجود دارد که بین آن ماده میان یاخته ای یا بین سلولی پر شده. به این ماده ماتریکس هم می گویند که از پروتئین و مواد قندی به خصوصی تشکیل شده که روی آن کلسیم رسوب کرده است.
استخوان سالم دارای سه نوع سلول (یاخته) است
- استئوبلاست.
- استئوسیت.
- استئوکلاست.
این سلول ها در مغز استخوان قرار دارند. استئوبلاست ها استخوان ساز هستند و سپس به استئوسیت تبدیل می شوند که بافت اطراف استخوان را نگه می دارند. استئوکلاست ها که سلول های بزرگ و دارای چند هسته اند قسمت های خراب یا اضافه استخوان را از بین می برند (استخوان کاه).
رشد استخوان
استخوان ها در دوره جنینی از غضروف ها پدید می آیند. استخوانی شدن فرایندی است که طی آن، بافت غضروفی دوران جنینی به بافت استخوانی تبدیل می شود. در این فرایند، نمک های معدنی و بلورها، به ویژه فسفات و کربنات -کلسیم، در غضروف رسوب می کنند.
افزایش قد در دوره کودکی و خردسالی به دلیل دراز شدن استخوان های بلند است. در نزدیکی انتهای هر استخوان بلند، منطقه ای وجود دارد که به آن «صفحه رشد» می گویند. دراز شدن و استخوانی شدن در این منطقه اتفاق می افتد.سلول های غضروفی در این منطقه تکثیر می شوند و ستون هایی را در طول محور استخوان ایجاد می کنند. همچنان که سلول های غضروفی بزرگ می شوند و می میرند به جای آن ها سلول های استخوانی جدیدی پدید می آیند. به این ترتیب، صفحه رشد در جریان دراز شدن استخوان در طول محور استخوان حرکت می کند و میان محور و سر استخوان باقی می ماند.
تبدیل غضروف به استخوان: استخوانی شدن ابتدا در استخوان در از میان محور (بدنه) استخوان و سر استخوان رخ می دهد. در ادامه، سر استخوان نیز استخوانی می شود.
غضروف: غضروف شکلی از بافت پیوندی است که چرم مانند و بسیار سازگار است. غضروف زمین های ژل مانند دارد که دارای ترکیبات بسیاری مانند پروتئین ها و کربوهیدرات هاست.کندروسیت ها سلول های اصلی و نگه دارنده این بافت و اقسام رشته ها در این ماده زمینه ای قرار دارند،کندروسیت ها فضاهای کوچکی را اشغال می کنند؛ به این فضاها «لاکنا» می گویند. غضروف رگ خونی ندارد و در نتیجه برای انتقال مواد غذایی و اکسیژن از روش انتشار استفاده می کند. مواد زاید نیز به همین روش از بافت غضروفی تخلیه می شوند.
انواع غضروف
غضروف شفاف، رشته ای و ارتجاعی.
این تقسیم بندی بر اساس ماده زمینه ای و سلول ها و رشته ها انجام می گیرد.
- غضروف ارتجاعی: انعطاف پذیرترین نوع غضروف، غضروف ارتجاعی است. این نوع دارای رشته های ارتجاعی زیاد و ماده زمینه ای نسبتا کم است. غضروف ارتجاعی کم وزن است و در سطح های خارجی مانند لاله گوش، اپیگلوت و حنجره، یافت می شود.
- غضروف شفاف: رشته های محکم کلاژن که غضروف شفاف را می سازند باعث استحکام و مقاومت آن نیز می شوند این غضروف که انتهای مفصلی استخوان را می پوشاند و دنده ها را به جناغ وصل می کند در نای و بینی هم یافت می شود.
- غضروف رشته ای: این نوع غضروف دسته های فشرده ای از رشته های کلاژن و مقدار کمی زمینه ژل مانند دارد. غضروف رشته ای را در فک، منیسک های زانو وصفحه بین مهره ای می توان یافت.
