مشاهده جوش های زیاد و دردناک یا افزایش وزن و گاهی حتی قطع شدن قاعدگی یا ترشح از سینه از جمله مشکلات شایعی است که افراد بعد از مراجعه به پزشک و بررسی آزمایش خون، متوجه بالا بودن میزان پرولاکتین در خون می شوند و پزشک علت تمام مشکلات ذکر شده را ناشی از آن می داند.
پرولاکتین چیست و چه وظایفی دارد؟
پرولاکتین هورمونی است که توسط غده هیپوفیز در مغز تولید می شود و به طور معمول، هم در مردان و هم در زنان مقدار کمی از آن در خون وجود دارد.
در دوران بارداری، سطح پرولاکتین افزایش می یابد و پس از تولد نوزاد نیز باعث تحریک تولید شیر می شود.
در زنانی که باردار نیستند، پرولاکتین به تنظیم چرخه قاعدگی کمک می کند و در مردان، بر تولید اسپرم تاثیر می گذارد.
هیپرپرولاکتینمی، بالا بودن میزان پرولاکتین در زنان غیر باردار و مردان می باشد.
افزایش پرولاکتین در زنان نسبتاً شایع است. تقریباً یک سوم زنان در سن باروری، دچار افزایش میزان هورمون پرولاکتین می شوند و دچار قاعدگی های نامنظم یا حتی قطع قاعدگی می شوند، در این حالت ممکن است حتی با وجود عدم بارداری، متوجه خروج شیر از سینه ها یا گالاکتوره شوند.
سطح بالای پرولاکتین در تولید طبیعی سایر هورمون ها مانند استروژن و پروژسترون و در روند تخمک گذاری نیزاختلال ایجاد می کند.
در مردان نیز سطح بالای پرولاکتین می تواند باعث تولید شیر، ناتوانی جنسی (عدم توانایی در نعوظ)، کاهش میل به رابطه جنسی و ناباروری شود. همچنین ممکن است این افراد اسپرم کمتری تولید کنند یا اصلاً اسپرم تولید نکنند.
دیدگاه طب جدید
از نظر پزشکی نوین، تقریباً در یک سوم موارد برای پرولاکتین بالا هیچ علتی یافت نمی شود.
داروهای ضد افسردگی و داروهایی که برای درمان فشار خون بالا یا اختلالات روانی تجویز می شود.
مصرف بیش از حد گیاهانی از جمله شنبلیله، دانه های رازیانه و شبدر قرمز.
تحریک دیواره قفسه سینه ناشی از زخم های جراحی، زونا یا حتی لباس زیر خیلی تنگ.
استرس یا ورزش های سنگین و شدید.
تحریک نوک سینه.
دیدگاه طب اسلامی، سنتی
از دیدگاه طب سنتی، حبس خون قاعدگی و افزایش حرارت به صورت غیر طبیعی و ارتفاع گرفتن آن تا سر و سینه، باعث علائمی مانند قاعدگی نامنظم، ناباروری، جوش زیاد در صورت، کمر و سینه، رشد موهای زائد و ضخیم شدن آنها به خصوص در قسمت چانه و گردن و در بعضی موارد خروج شیر از سینه در زمان غیر بارداری و غیر شیردهی می باشد.
بنابراین هر عاملی که موجب قطع قاعدگی یا دفع نشدن کامل خون قاعدگی شود، می تواند موجب افزایش سطح پرولاکتین در خون و ایجاد علائم فوق شوند. اگر دقت کرده باشید افرادی که با آزمایش خون متوجه بالا بودن میزان پرولاکتین خود شده اند، بعد از گذشت مدتی در صورت درمان نشدن علت اصلی که همان حبس خون قاعدگی است، به بیماری های رحمی مانند کیست، پولیپ، میوم و فیبروم و مانند آن دچار می شوند و یا حتی ممکن است به مرور زمان دچار کیست سینه نیز بشوند.
در مورد افزایش میزان پرولاکتین در مردان نیز می توان به عواملی مانند مصرف لبنیات مخصوصا در شب و صبح ناشتا، دفع ناقص ادرار و برگشت آن به کلیه ها، افزایش رطوبت و تجمع سردی در مغز، مصرف داروها و مکمل های هورمونی و استفاده از لباس ها و ظروف پلاستیکی اشاره کرد.
از مهمترین مواردی که می تواند موجب حبس قاعدگی شود می توان به موارد زیر اشاره نمود:
جا به جایی یا افتادگی لگن که به علت منحرف کردن دهانه رحم، در تخلیه کامل خون اختلال ایجاد می کند و یکی از مهمترین عوامل حبس شدن خون قاعدگی می باشد. به همین جهت اصلاح لگن و بستن زیر شکم به پشت کمر با شال یا فانوسقه بسیار اهمیت دارد.
تخلیه ناقص ادرار به علت افتادگی لگن یا افتادگی مثانه، رحم یا ناف که موجب تجمع رطوبت در لگن و سرد شدن اعضای داخل لگن مانند رحم و مثانه خواهد شد، به همین علت نیز رحم نمی تواند خون را کامل دفع کند.
استفاده مداوم و زیاد از رنگ موهای شیمیایی یا کار در محیط آرایشگاه با عدم تهویه هوای مناسب که موجب افزایش شدید حرارت غیر طبیعی در سر می شود، و سیستم مدبره بدن را از دفع خون توسط رحم غافل می کند. در نتیجه در زمان عادت ماهیانه خون به درستی دفع نمی شود و حتی ممکن است موجب یائسگی زودرس نیز بشود.
مصرف زیاد مایعات به خصوص آب سرد و شستشوی زیاد و حمام رفتن در زمان قاعدگی که موجب سرد شدن رحم و دفع ناقص خون می شود. علاوه بر آن، دهانه رحم در زمان قاعدگی باز است و افراط در شستشو و حمام رفتن باعث جذب آب توسط رحم می شود. اگر دقت کرده باشید تمام افرادی که در زمان قاعدگی به حمام می روند دچار کیست یا توده در رحم یا تخمدان می شوند.
مصرف قرص های جلوگیری از بارداری و یا مکمل های هورمونی که علاوه بر اختلال در تولید هورمون های بدن، موجب حبس رطوبت و غلیظ شدن آن در بدن می شوند زیرا در روند دفع خون توسط رحم نیز اختلال ایجاد می کنند.
درمان پرولاکتین بالا در طب سنتی
رعایت پرهیزات که در راس درمان قرار دارد و شامل موارد زیر می باشد:
پرهیز از مصرف لبنیات، مرغ، سیب زمینی و گوجه مخصوصا در زمان قاعدگی.
آب و مایعات زیاد به خصوص در زمان قاعدگی و شب قبل از خواب.
شب بیداری طولانی مدت.
رنگ مو شیمیایی و تماس زیاد با مواد شیمیایی و بوهای تند.
قرصهای هورمونی.
نگه داشتن ادرار به خصوص شب قبل از خواب و بعد از اذان صبح.
تدابیر درمانی:
انجام فصد اکحل دست راست برای تخلیه فضولات کلی بدن و پس از گذشت ۴۰ روز انجام فصد صافن که باید تحت نظارت طبیب حاذق و با مشورت ایشان انجام شود.
یا با توجه به شرایط، وضعیت جسمانی و مزاج فرد می توان، ابتدا تا سه مرتبه حجامت عام و سپس دو یا سه مرتبه حجامت ساقین انجام داد که فاصله بین آنها حداقل ۲۱ روز باشد (درمان مشترک در خانم و آقا).
مصرف جوشانده غلیظ سنا با عسل صبح ناشتا به مدت ۴۰ روز که تمام اخلاط فاسد موجود در روده و رطوبت های زائد لگن را تخلیه می کند و احتباس ناشی از رطوبت اضافی را رفع خواهد کرد (درمان مشترک در خانم و آقا). (مصرف طولانی مدت سنا باعث زخم شدن دیواره روده یا تنبلی روده ها نخواهد شد حتی اگر به مدت چند سال به صورت مداوم مصرف شود.)
مصرف سیاهدانه آسیاب شده با عسل هر شب قبل از خواب که در دفع رطوبت ها و رفع حبس ادرار بسیار موثر است. (درمان مشترک در خانم و آقا)
چکاندن روغن بنفشه پایه کنجد داخل بینی و پس از گذشت ۲۰ دقیقه استفاده از انفیه تا عطسه ایجاد شود و بخارات و رطوبت اضافی موجود در سر را تخلیه کند. (درمان مشترک در خانم و آقا)
مصرف جوشانده شوید و عسل سه روز قبل از قاعدگی و سه روز اول قاعدگی.
آسیاب شده غاریقون یک قاشق چایخوری موقع خواب. (مصرف غاریقون در دوران شیردهی ممنوع است)
