آش گزنه

آش ها یکی از غذاهای سنتی و تاریخی ما ایرانی هاست حتی به صورت محلی. آش گزنه کردستان نیز یکی از این آش هاست که بطور سنتی از قدیم طبخ می شده.

برای درست کردن این آش گندم و جو را در دوغ می پزنند و  برای طعم دادن به آن از گیاهان معطری مثل گزنه، پونه و کاکوتی استفاده می کنند. این آش علاقه مندان بسیاری دارد.

آش از نظر سبکی غذا در دسته غذاهای سبک قرار می گیرد و می توان آن را در وعده های گوناگون استفاده کرد. نسل گذشته و قدیمی ها آش را به عنوان غذای اصلی در نظر می گرفتند و می توان گفت به نسبت دسترسی به مواد اولیه برای غذا ها جزو غذاهای لوکس محسوب می شده است.

این آش شامل گندم و جو و سبزیجاتی نظیر گزنه، کاکوتی و پونه می باشد که می بایست آنها را در کنار یکدیگر پخت و یک آش بی نظیراست.

موادلازم:

• گندم (۱۰۰ گرم).
• جو (۱۰۰ گرم).
• سبزی آش (۵۰۰ گرم).
• سبزی آش شامل: گزنه، کاکوتی و پونه.
• دوغ (۳ لیوان).
• آب (۱ لیوان).
• سیر (۳ حبه).
• پیاز (۱ عدد بزرگ).
• نعناع خشک (۲ قاشق غذا خوری).
• کشک (به میزان لازم).
• نمک (به میزان لازم).
• فلفل (به میزان لازم).
• زردچوبه (به میزان لازم).

دستور تهیه

مرحله اول

جو و گندم را از چند ساعت قبل در آب خیس کرده و آن را آبکش کنید. یک قابلمه مناسب انتخاب کنید و جو، گندم، دوغ و آب را داخل آن بریزید. قابلمه را روی حرارت قرار دهید تا جو و گندم به خوبی پخته شوند و لعاب بیندازند.

مرحله دوم

کاکوتی، پونه و گزنه را خوب شسته و کنار بگذارید تا آب آن خارج شود. سپس سبزی ها را خوب خرد کنید و همراه نمک، فلفل و زردچوبه به قابلمه اضافه کنید و هم بزنید تا سبزی خوب بپزد.

مرحله سوم

پوست پیاز و سیرها را گرفته و آن ها را نگینی خرد کنید. یک تابه مناسب را روی حرارت قرار داده و داخل آن روغن بریزید. صبر کنید تا روغن داغ شود، سپس پیاز و سیر را داخل آن تفت دهید تا طلایی رنگ و شفاف شوند. پیازداغ و سیرداغ را از تابه خارج کرده و نعنا خشک را به همین روش آماده کنید.

مرحله چهارم

نیمی از پیازداغ، سیر داغ و نعناع داغ را هنگام پخت به آش اضافه کنید و وقتی آش کاملا جا افتاد آن را از روی حرارت بردارید. آش خود را با باقیمانده نعنا داغ، پیازداغ، سیرداغ و کشک تزیین کرده و سرو کنید.

نکات مهم و ترفندها

• شما می توانید این آش را همراه سبزی خوردن و نان میل کنید.
• همچنین استفاده از کشک در این آش کاملا اختیاری می باشد و درصورت نیاز می توانید آن را حذف کنید.
• حتما حبوبات را از یک روز قبل حتما خیسانده و آب آن را چندین بار عوض کنید تا نفخ آن گرفته شود. حبوبات دارای مواد معدنی و ارزش غذایی بسیار بالایی هستند و برای بدن انسان بسیار مفید است. سعی کنید حتما در بررسی طرز تهیه آش گزنه کردستان این نکته را رعایت کنید.
• در طرز تهیه آش گزنه کردستان حتما از سبزیجات تازه و ارگانیک استفاده کنید. یکی از دلایل اصلی خوشمزه بودن آش ها مخصوصا آش گزنه کردستان در استفاده از سبزیجات تازه و ارگانیک است. عطر بی نظیری به آش گزنه کردستان خواهد داد.
• اگر برای طرز تهیه آش گزنه کردستان نیاز به استفاده از سبزیجات خشک شده داشتید باز هم سعی کنید این سبزیجات مانده نبوده و نسبتا تازه باشند. سبزیجات خشک شده قدیمی عطر آنچنانی ندارند.
• حتما حواستان باشد که در طرز تهیه آش گزنه کردستان از شعله اجاق گاز بالا استفاده نکنید. همیشه سعی کنید تا آش با حرارت ملایم طبخ گردد. شعله زیاد باعث می شود تا آش ته گرفته و طعم آن به سوختگی برود.
• برای جا افتادن آش صبر داشته باشید و تا جای ممکن آب اضافه نکنید مگر به اندازه و از آب کتری که جوشیده شده باشد.
• برای نگهداری از آش باقیمانده حتما آن را به قابلمه منتقل کرده و حتما درب آن را ببندید و بعدا داخل یخچال نگه داری نمایید.
• به هیچ عنوان آش گرم را داخل یخچال نگذارید. حتما اجازه دهید آش خنک شده و بعدا به یخچال منتقل کنید.
• سبزیجات درشت خرد شده و بدون ساقه باشند. این یکی از فوت های کوزه گری برای طبخ هر نوع آش است.
• پیاز داغ و سیر داغ و همچنین نعنا سرخ شده در بسیاری از آش ها برای تزیین استفاده می گردد. البته نه همه آش ها ولی در بسیاری از آش ها شما می توانید با اینها به آش خود جذابیت بصری خاصی را به میهمانان خود القا نمایید.
• شما می توانید از یک ظرف مناسب برای پخت استفاده نمایید. ظروف سنگی و مسی نمونه ای از این ظروف هستند که غذا در آن ها بسیار خوشمزه و بینظیر می شود.

خواص ها

گزنه

• گیاهی دارویی برای بارداری و زایمان نام برده شده است.
• یکی از مهمترین خواص گزنه کمک به سلامت زنان است. این گیاه می‌تواند علائم پیش از قاعدگیِ دردناکی مانند گرفتگی و نفخ شکم را کاهش دهد.
• همچنین به‌دلیل ایجاد انقباض در عروق می‌تواند خونریزی دوران قاعدگی را کم کند.
• ترکیب ویتامین C و آهن موجود در گزنه آن‌ را به یک محرک مناسب برای تولید سلول‌های قرمز تبدیل کرده است.
• ویژگی محرک گزنه سبب می‌شود که برای درمان انواع التهابات مؤثر باشد.
• گیاه گزنه می‌تواند آرتریت روماتوئید و درد مزمن عضلانی را درمان کند.
• علاوه ‌بر این چای گزنه یا مکمل گیاهی آن می‌توانند سبب درمان نقرس شوند.
• چای گزنه مقدار زیادی از کلسیم، منیزیم و آهن موردنیاز استخوان را تأمین می‌کند.
• همچنین دارای مقدار زیادی ویتامین D و ویتامین K است که به جذب کلسیم کمک می‌کنند.
• گزنه می‌تواند به درمان انواع بیماری‌ تنفسی همچون تب یونجه، آسم و انواع حساسیت‌های فصلی کمک کند.
• گزنه دارای ویتامین‌ها و انواع مواد معدنی است که عملکرد قلب را تقویت می‌کنند.
• بزرگ شدن پروستات و سرطان آن از جدی‌ترین عواملی هستند که با سن مردان در ارتباطند و ثابت شده است که مصرف گزنه با جلوگیری از بزرگ شدن پروستات، در درمان این مشکل مؤثر است.
• درمان درد مفاصل و سلامت قلب انجام شده است.

پونه

• طبع پونه گرم و خشک است و بهترین مصلح آن از نظر طب سنتی برای سبزی پونه، آرد بلوط، رب مورد و سرکه و برای ادویه پونه، کتیرا است.
• مصرف خوراکی پونه به درمان بیماری‌های گوارشی کمک می‌کند. همچنین پونه با دفع گازهای انباشته‌شده در روده به بهبود نفخ شکم کمک می‌کند.
• چای پونه به گوارش کمک می‌کند و به لطف خاصیت ضد انقباضی‌اش، یکی از درمان‌های عالی برای تسکین و کاهش دردهای معده به‌شمار می‌رود.
• یکی دیگر از خواص پونه خاصیت صفرا آوری آن است و با تحریک کبد، تولید صفرا را افزایش می‌دهد. بنابراین مصرف معتدل پونه برای کسانی‌که می‌خواهند تعادل اسید و باز را حفظ کنند و از بروز این بیماری‌ها جلوگیری کنند، مفید است.
• پونه به‌خاطر داشتن مقدار زیادی منتول خاصیت خلط‌ آوری دارد و برای کسانی‌ که از مشکلات تنفسی رنج می‌برند، مفید است.
• پونه به تخلیه‌ی ترشحات انباشته‌شده در ریه‌ها کمک می‌کند. بنابراین برای درمان برونشیت و نیز درمان سرماخوردگی گزینه‌ای مناسب به‌شمار می‌رود.
• پونه تب‌بُر است و به درمان آنفولانزا و سرماخوردگی کمک ‌می‌کند.
• همچنین پونه تعریق را افزایش می‌دهد و به کاهش تب کمک می‌کند.
• پونه آرام‌بخش و مُسکن خوبی است. چای پونه به ایجاد آرامش، کاهش عصبانیت و بهبود مشکلات خواب کمک می‌کند.
• در موارد شدیدتر که فرد دچار تشنج و هیستری می‌شود، روغن ضروری پونه به آرامش اعصاب و مغز و در نتیجه درمان تشنج و توقف حملات کمک می‌کند.
• پونه به بی‌حسی اعصاب کمک می‌کند.
• بنابراین به بهبود دردهای عضلانی و نیز بهبود روماتیسم و ورم مفاصل کمک می‌کند.
• پونه برای کسانی‌که میزان اسید اوریک بالایی دارند، نیز گزینه‌ای مناسب است.
• پونه با کاهش اسید اوریک به جلوگیری از بیماری‌هایی که ذکر کردیم، کمک می‌کند.
• یکی دیگر از خواص پونه مبارزه با عفونت‌هاست.
• بنابراین مصرف آن برای بهبود عفونت‌های مجرای ادراری، کلیه و رحم توصیه می‌شود.
• مصرف مقادیر اندک روغن پونه به نابودی میکروب‌ها و باکتری‌ها کمک می‌کند.
• استعمال خارجی پونه با خاصیت التیام‌ بخشی و ضد عفونی‌کنندگی‌ اش به تمیز‌کردن زخم‌ها، پیشگیری از عفونت‌ها و بهبود سریع‌تر زخم‌ها کمک می‌کند.
• پونه با تنظیم چرخه‌های قاعدگی کمک می‌کند تا این چرخه‌ها به‌موقع ایجاد شوند.
• روغن پونه باید در مقادیر بسیار اندک مصرف شود.

کاکوتی

• کاکوتی طبع گرم و خشک دارد.
• یکی از خواص روغن کاکوتی این است که می‌تواند موجب روشن شدن پوست شود و همچنین یکی دیگر از خواص روغن کاکوتی برای پوست این‌ است که تاثیر بسزایی در ناپدید کنندگی آلودگی‌های سطح پوست دارد.
• یکی از خواص کاکوتی خاصیت قاعده‌آور بودن این گیاه دارویی است که در تنظیم قاعدگینامنظم نیز نقش دارد. کاکوتی به عنوان یک بادشکن طبیعی عمل می‌کند و از آن‌جایی که دارای خواص ضد درد است می‌تواند موجب تسکین کمر درد‌ در طول دوران قاعدگی شود.
• از خواص کاکوتی می‌توان به تاثیر آن در کاهش قند خون اشاره کرد. عصاره کاکوتی می‌تواند با اثر بر روی سلول‌های بتا پانکراس و افزایش ترشح انسولین موجب کاهش سطح قند خون در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ شوند.
• یکی از خواص کاکوتی خاصیت ضد التهابی و آرامش بخشی آن است که کاکوتی را به یک گیاه دارویی مفید برای معده تبدیل کرده است. از جمله خواص دمنوش کاکوتی که برای معده مفید است می‌توان به مواردی مانند بهبود درد معده، بهبود هضم غذا، تقویت سلامت دستگاه گوارش، کاهش دل درد و دل پیچه و بهبود و درمان نفخ شکم اشاره کرد.